محمدنبی قلی زاده - مربی پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران
شهرام کیادلیری - مربی پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران
رضا مهدوی - مربی پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران

این تحقیق در راستای بررسی سازگاری گونه های سوزنی برگ صنعتی با هدف کاهش هزینه تولید، به همراه افزایش تولید در واحد سطح به فرض سازگاری تعدادی از گونه های کاشته شده و توسعه کشت آنها در عرصه جنگلهای مخروبه در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار با ۹ گونه و واریته در جنگل پاتم خیرودکنار، در ارتفاع۴۵۰ متر بالاتر از سطح دریا در سال ۱۳۶۹ اجرا شد. مشخصه های ارتفاع درخت، قطر برابرسینه، قطر یقه، درصد زنده مانی و شادابی درختان در سال پانزدهم بررسی شد. همچنین مطالعه پوشش گیاهی منطقه، وضعیت خاک (با حفر پروفیل و با تشریح خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک) و شرایط اقلیمی منطقه نیز مدنظر قرار گرفت. تحلیل آماری با استفاده از نرم افزار spss و آزمون میانگین ها به روش دانکن انجام شد. نتایج نشان داد که از نظر زنده مانی گونه کاج سیاه کالابر (Pinus nigra var. calabrica) با مبدا جنوب فرانسه و کریپتومریا (Cryptomeria japonica) با مبدا کلاردشت بیشترین درصد بقا را نشان داده و در گروه اول قرار گرفتند. گونه های کاج تدا (Pinus taeda) و کاج سیاه اطریش (Pinus nigra var. austriaca) در گروه دوم جای گرفتند. گونه سکویا (Sequoia sempervirens) با مبدا بذر شهرپشت نوشهر (یوگسلاوی) نتایج خوبی ارائه کرد، ولی به دلیل سقوط یک اصله درخت قطور راش در قطعه تکرار اول، در گروه پایین تری قرار گرفت. در ضمن گونه Cedrus atlantica با مبدا بذر فرانسه به دلیل تلفات زیاد از آزمایش حذف شد. از نظر ارتفاع، گونه سکویا در گروه اول و کاج الیوتی (Pinus elliottii) در گروه دوم آزمون دانکن جای گرفتند. از نظر قطر برابرسینه و قطر یقه، گونه سکویا به همراه کاج الیوتی در گروه اول و گونه های کاج تدا و کاج سیاه کالابر در گروه دوم قرار گرفتند. از مجموعه صفات مورد بررسی، گونه سکویا بهترین رشد قطری و ارتفاعی و شادابی را داشت و بعد از آن گونه های کریپتومریا و کاج سیاه کالابر از گونه های موفق و سازگار تا سن ۱۵ سالگی بودند. بر این اساس کاشت گونه های کاج تدا و الیوتی به رغم رشد قطری و ارتفاعی، به دلیل نابردباری به شرایط محیطی و چنگالی شدن، خشکیدگی و شکستن تاج بیشتر پایه ها در اثر برف و توفان در مناطق مشابه، توصیه نمی شود.

سازگاری, سوزنی برگان, مازندران, زنده مانی, قطر, ارتفاع