محسن کلاگری - استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
رفعت اله قاسمی - مربی پژوهشیار، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
رضا باقری - کارشناس ارشد، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

گونه پده در مناطق وسیعی از کشور به طور طبیعی گسترش یافته است. تنوع جغرافیایی و اقلیمی موجب تغییراتی به لحاظ رویشی و مورفولوژیکی در میان درختان جوامع مختلف شده است. این بررسی با هدف تعیین ویژگی های رویشی پروونانس های پده با مبادی جغرافیایی متفاوت و تعیین مناسبترین پروونانس ها به لحاظ وضعیت رشد انجام گردید. تعداد ۳۰ قلمه (از ده درخت و از هر درخت سه قلمه) از ۱۶ پروونانس با مبادی جغرافیایی مختلف انتخاب و در خزانه آزمایشی کرج کشت و با تجزیه واریانس یک طرفه تحلیل گردید. مشخصه های درصد زنده مانی، قطر، ارتفاع، تعداد برگ، وزن برگ، وزن ساقه، وزن ریشه و طول ریشه اصلی مورد اندازه گیری قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس صفات رویشی در پروونانس های مختلف پده نشان می دهد که اختلاف معنی داری برای صفات قطر، ارتفاع، تعداد برگ، وزن خشک ریشه و طول ریشه اصلی(P<۰.۰۱) و صفات وزن خشک برگ و وزن خشک ساقه (P<۰.۰۵) وجود داشته است. مقایسه میانگین صفات رویشی نشان می دهد که پروونانس های رامهرمز، گتوند، تفرش و حمیدیه دارای بیشترین متوسط قطر و ارتفاع (نهال های دوساله به ترتیب ۶۲/۲، ۳۷/۲، ۲۶/۲، ۹۲/۱ سانتی متر و ۵۱/۲، ۷۶/۲، ۴۳/۲، ۳۲/۲ متر) و مجموع وزن خشک برگ، ساقه و ریشه (به ترتیب ۸/۸۷، ۸/۱۰۷، ۸/۱۱۴، ۹۵ گرم) بودند. همچنین پروونانس های ماه نشان و گتوند کمترین مقدار را به لحاظ صفات رویشی مذکور داشتند.

پده, پروونانس, رویش قطری, رویش ارتفاعی, بیوماس, درصد زنده مانی