نیره شاهسوند بغدادی - M.Sc. of forest management, Faculty of Natural Resources, University of Kordistan
مهتاب یرباوقار - Assistant Prof., Faculty of Natural Resources, University of Kordistan
هوشنگ سبحانی - Associate Prof., Faculty of Natural Resources, University of Tehran

هدف از این پژوهش ارائه روشی است به منظور بهینه سازی طراحی شبکه جاده های جنگلی با در نظر گرفتن معیارهای زیست محیطی، فنی و اقتصادی و بهره گیری از قابلیت های GIS و AHP، به نحوی که بتوان تعداد بیشتری از این معیارها را در فرایند طراحی وارد نمود. در این تحقیق که در بخش بهاربن جنگل آموزشی- پژوهشی خیرود نوشهر انجام شد، پس از تهیه لایه های اطلاعاتی مربوط به مشخصه های زیست محیطی موثر در طراحی شبکه جاده جنگلی، ۶ گزینه شبکه جاده براساس اصول فنی با استفاده از نرم افزار ضمیمه Pegger طراحی گردید. پس از طبقه بندی و ارزش گذاری طبقات داخلی نقشه ها، به منظور ارزیابی زیست محیطی گزینه ها از روش مقایسه دو به دو در فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شد. برای تلفیق مشخصه ها و محدودیت ها با توجه به اهمیت آنها از روش ارزیابی چندمعیاری (MCE) استفاده گردید. سپس همه گزینه ها در محیط GIS به روشهای بکموند (Backmond) و زگبادن (Segebaden) مورد ارزیابی فنی قرار گرفتند، به طوری که شبکه جاده موجود در منطقه مورد مطالعه نیز به عنوان گزینه هفتم مورد ارزیابی قرار گرفت. به این ترتیب با توجه به محاسبات حاصل از ارزیابی های به عمل آمده (زیست محیطی، بکموند و زگبادن)، گزینه ۶ که به طور نسبی علاوه بر مطلوبیت زیست محیطی از نظر فنی نیز دارای مطلوبیت بود، به عنوان گزینه نهایی انتخاب و پس از انجام ارزیابی اقتصادی، در نهایت قابلیت پیاده نمودن آن در عرصه نیز بررسی و تایید گردید. حجم زیاد اطلاعات در بهینه سازی طراحی شبکه جاده های جنگلی با در نظر گرفتن مسائل زیست محیطی، استفاده از قابلیت های GIS و AHP را در راستای بهبود روشهای طراحی شبکه جاده های جنگلی، اجتناب ناپذیر می نماید.

forest road, environmental, technical and economical considerations, MCE, GIS, AHP