تبیین درک و تجربه مادران شاغل در علوم پزشکی شیراز در رابطه با چالش های پیش رو در بازگشت به کار بعد از زایمان در سال ۱۴۰۱

زنان شاغل با چالش های درون شغلی و برون شغلی متعددی در زمینه فرزندآوری روبه رو هستند که سبب افزایش تضاد بین خانواده و کار می شود. زنان شاغل که در بیشتر موارد به طور همزمان سه نقش همسری، مادری و شغلی را دارند. با انتظارات نقشی متفاوتی روبه رو هستند که باید قادر به پاسخگویی به هم آنها باشند. این احتمال وجود دارد که آنها با محور قراردادن الزامات یک نقش، برآورده کردن انتظارات نقش های دیگر را در حاشیه قرار دهند یا به ایفای انتظارات ایجابی اکتفا کنند؛ اما آنچه مسلم است در جامعه ایران سطح و حجم وظایف و انتظارات ناشی از نقش های خانوادگی از سطح و حجم مسئولیت های ناشی از نقش های شغلی بیشتر است. یکی از موضوعاتی که کمتر مورد تحقیق قرار گرفته است، مربوط به فرایندهای بازگشت به کار در مادرانشاغل پس از تولد فرزند است. به ویژه فقدان داده های تجربی در مورد موانم یا تسهیل کننده های بازگشت به کار پس از یک دوره مرحصی زایمان باعث می شود چالش های مربوط به این دوران کمتر شناخته شود لذا محققین با تبیین این چالش ها می توانند خلا سیاست های حمایتی در جهت فرزندآوری و رفاه مادران شاغل را شناسایی کنند.روش: با استفاده از رویکرد کیفی تحلیل محتوا چالش های پیش روی مادران شاغل در علوم پزشکی شیراز در بازگشت به کار پس از مرخصی زایمان تبیین گردید. در این مطالعه ۱۷ نفر مشارکت کننده شرکت داشتند. نمونه گیری ابتدا به صورت هدفمند بود و سپس با نمونه گیری گلوله برفی ادامه یافت. جمع آوری داده ها با استفاده از مصاحبه عمیق و بر اساس راهنمای مصاحبه نیمه ساختار یافته انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از انالیز محتوا انجام شد. یافته ها: در تحلیل محتوای مصاحبه ها در مرحله کد گذاری باز، ۵۶ کد استخراح شد که در ادغام داده ها به ۲۵ کد تبدیل شد که در ۵ زیر طبقه و ۲ طبقه اصلی تبیین شد: دوطبقه ی اصلی درک مادران شاغل از تعارض نقش مادری و شاغل بودن و درک مادران از مجیط کار دوستدار مادر قرار داشت. که در طبقه اول، دو زیر طبقه الف: نقش مادری با کدهای روتین های روزانه، احساس مادر در بازگشت به کار، شاغل بودن و شیردهی، مادری ناکافی، مشکلات در روابط با همسر و رشد و تکامل کودک و ب: نقش کاری با کدهای سقف شیشه ای، ناکارامدی انگیزه ها در بازگشت به کار نیاز به دوره انتقال، و حضور غیر مفید در محل کار وتمایل به طولانی تر کردن مرخحصی زایمان با مرخصی بدون حقوق قرار دارد. طبقه دوم کدهای مصاحبه در سه گروه سیاست گذاری، تسهیلات و نیروی انسانی طبقه بندی شد: در طبقه بندی سیاست گذاری کدهای مناسب بودن نه ماه مرخصی، تدوین سیاست های مناسب برای مرخصی زایمان، تدوین سیاست های مناسب برای دوران انتقال مادر بعد از مرخصی زایمان و تدوین سیاست های مالی برای حمایت از فرزندان بود، در طبقه بندی تسهیلات کدهای تجهیز ادارات و بیمارستان ها به مهد کودک. برقراری مشاوره های روانشناسی برای مادران در ابتدای بازگشت به کار تجهیز اتاق شیر و معرفی مراکز تامین کننده نیروی پرستار بچه مطمئن و با صلاحیت قرار گرفت و کدهای تامین نیروی انسانی کافی. اعطای مرخحصی استحقاقی برای بیماریکودک، کنترل زمان بندی ساعات کار بر اساس نیاز مادر شاغل، در نظر گرفتن نیازهای احتصاصی هر یک از مادران، شروع شب کاری ها با صلاحدید مادر، ایجاد اتاق های فکر و جلسات بازآموزی برای حل مشکلات مادران شاغل در طبقه بندی مدیریت بود.نتیحه گیری: برای ماندن زنان در مشاغل خود ایجاد یک محبط دوستدار در محیط کار بسیار ضروری است. برابری جنسیتی منجر به رشد افتصادی می شود. از این رو تسهیل دسترسی زنان به اشتغال به خصوص در حوزه های درمان و مراقبت بهداشتی بسیار مهم است زیرا منجر به توانمندسازی اقتصادی، افزایش کیفیت زندگی خانواده، ارتقا سلامت جسمی و روانی مادران و رشد و تکامل بهتر کودکان می گردد.

کلیدواژه ها:

مادران شاغل ، مرخصی زایمان ، درک و تجربه