سید یوسف عرفانی فرد - استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
نرگس کریمی نژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

درک فرایندهای بوم ­شناختی نهفته در توزیع مکانی درختان با شبیه ­سازی ساختار مکانی آنها در یک توده امکان­پذیر است. آماره ­های اختصاری قادر هستند الگوی نقطه­ ای مکانی درختان را مدل­سازی کرده و نمایش موثری از ارتباط بین الگوهای نقطه ­ای با فرایندهای بوم ­شناختی ارائه کنند. در پژوهش پیش ­رو، پنج آماره اختصاری درجه اول (تابع تراکم/𝜆(x))، درجه دوم (تابع همبستگی جفتی/g(r))، با درجه بالا (تابع T/T(r))، نزدیکترین همسایه (تابع توزیع نزدیکترین همسایه/D(r)) و ریخت ­شناختی (تابع توزیع تماس کروی/Hs(r)) برای مدل­ سازی الگوی مکانی درختان کنار (Ziziphus spina-christi (L.) Wild.) در جنوب استان فارس استفاده شدند. یک قطعه ­نمونه واقعی و دو قطعه ­نمونه شبیه ­سازی ­شده ۲۰۰×۲۰۰ مترمربعی همگن برای بررسی عملکرد این تابع­ها انتخاب شدند. نتایج نشان داد که 𝜆(x) به­ طور معنی­ داری از فرایند پواسون همگن پیروی می­کند و توزیع مکانی درختان کنار را در سه قطعه ­نمونه شناسایی کرد. همچنین نتایج نشان داد که g(r) غیرتجمعی است و نسبت به الگوهای درختان در مقیاس­های مختلف حساس است. اگرچه T(r) پراکندگی، تصادفی و کپه ­ای بودن درختان در قطعه ­نمونه ­ها را تشریح کرد، اما توان آن در بیان الگوهای ساختاری کوچک با توجه به تراکم کم درختان در قطعه ­نمونه ­ها مشخص نشد. فاصله تا نزدیکترین درخت توسط D(r) محاسبه شده و آنها در هر سه قطعه ­نمونه در حدود ۲۰ متری از یکدیگر قرار داشتند. درنهایت، مقدار Hs(r) الگوی غیرتصادفی درختان را در قطعه­ نمونه­ ها به ­وضوح نشان داد. به ­طور کلی نتیجه­ گیری شد که آماره ­های اختصاری مختلف، ویژگی­های آماری متفاوتی از الگوهای نقطه ­ای مکانی را در بوم ­شناسی گیاهان توصیف می­ کنند.

آماره اختصاری, الگوی نقطه ای, تحلیل مکانی, کنار, مدل سازی