مجتبی نظیف - استادیار گروه حقوق بین الملل، دانشکده حقوق، واحد تهران جنوب، تهران، ایران. رایانامه: mnazif۶۹۰@gmail.com
علیرضا ظاهری - استادیار گروه حقوق بین الملل، دانشکده حقوق، واحد تهران مرکز، تهران، ایران. (نویسنده مسئول). رایانامه: azaheri۸۷۸@gmail.com

زمینه و هدف: شورای امنیت با ساختار سیاسی و قدرتمند خود، از ارکان اصلی ملل متحد در جهت حفظ صلح و امنیت بین المللی می باشد. این شورا در راستای ایفای وظایف خود تصمیماتی اتخاذ می نماید؛ در بین تصمیمات مختلف این رکن، قطعنامه های الزام آور جایگاه ویژه ای دارند. قطعنامه ۲۲۳۱ یکی از این نوع قطعنامه ها است که متعاقب انعقاد برجام صادر شده و به نحوی با این موافقتنامه بین المللی مرتبط گشته است. آمریکا  در مورخ ۸ می ۲۰۱۸ از توافقنامه برجام خارج شد. در این مقاله، موضوع خروج آمریکا از برجام بواسطه ارتباط آن با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت مورد بررسی قرار گرفته شده است تا مشخص شود آیا اقدام آمریکا در خروج از برجام به منزله نقض قطعنامه مذکور توسط آمریکا است یا خیر و در فرض مثبت بودن آن، آیا می توان تدابیری را علیه آمریکا در شورای امنیت و یا دیوان بین المللی دادگستری به عمل آورد یا خیر. بنظر می رسد اجرای قطعنامه های الزام آور تابع فضای متاثر از قدرت می باشد. روش: پژوهش حاضر به روش تحلیلی صورت گرفته است.یافته ها و نتایج: بررسی رویه شورای امنیت مشخص می نماید که فضای حاکم براجرای قطعنامه های فصل هفتمی بسیار سیاست زده و متاثر از جو بین المللی حاکم است. تجربه نشان داده است در مواردیکه قطعنامه الزام آوری در تعارض با منافع یک عضو دائم شورای امنیت باشد، اجرای آن توسط ارکان ملل متحد، بسیار غیرمحتمل بنظر می رسد. قطعنامه  ۲۲۳۱ که در راستای برجام صادر شد نیز پس از صدور و به تبعیت از این رویه، در مقام اجرا و ایجاد التزام علیه اعضاء دائم شورای امنیت، بسیار ضعیف بنظر می رسد.

قطعنامه های الزام آور, شورای امنیت, قطعنامه ۲۲۳۱, برجام, نهادهای قضائی