ملیحه شیانی - دانشیار گروه توسعه و سیاستگذاری اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران. ایران
مریم جوادی - دانشجو دکتری جامعه شناسی بررسی مسائل اجتماعی ایران، واحد علوم و تحقیقات،تهران، ایران

موضوع مسئولیت گریزی افراد یا شهروندان از جمله موضوعات مهم و چالشی اجتماعی و مدیریت شهری امروز است، آنجا که نهادهای رسمی و سازمان ها با عدم مشارکت شهروندان در تحقق برنامه و همکاری های اجتماعی شان مواجه می شوند و به دنبال راه های تشویقی و یا تنبیهی برای افزایش میزان مشارکت شهروندان و کاهش مسئولیت گریزی آن ها می باشند، اما این امر محقق نمی شود.! از آنجا که در برابر حقوق برای هر شهروند وظایف و مسئولیتی بر وی قرار دارد و علی رغم صرف هزینه های کلان شهری و اجتماعی به مشارکت شهروندان در انجام مسئولیت های اجتماعی و شهروندی شان، متاسفانه فرهنگ زرنگ بودن، دور زدن و مسئولیت گریزی نمود بیشتری دارد، که به دنبال بررسی این موضوع در این مقاله با بهره گیری از روش اسنادی و مطالعات تجربی و با لحاظ نمودن سه محور کنش جمعی، تئوری رفتارهای منطقی و رویکرهای مشارکتی، انجام پذیرفته است. همچنان که در مقاله نشان داده شده، برخی عوامل ساختاری و کلان از جمله حقوق شهروندی، مسئله کنش جمعی و تناقض های رفتاری و مشارکتی (عرصه رسمی و غیر رسمی) در فرایند شکل گیری مسئولیت گریزی شهروندی نقش ایفا می کنند که در قالب مدل/نمودار ارائه گردیده است.