بهاره مفتاحی - گروه پاتوبیولوژی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد ، ایران
سعید یغفوری - اداره کل دامپزشکی استان هرمزگان، بندر عباس، ایران
صادق موسی زاده - اداره کل دامپزشکی استان هرمزگان، بندر عباس، ایران
رضا شیبانی طزرجی - اداره کل دامپزشکی استان هرمزگان، بندر عباس، ایران
مصطفی فخرابادی پور - اداره کل دامپزشکی استان هرمزگان، بندر عباس، ایران
اسماعیل جاودان - اداره کل دامپزشکی استان هرمزگان، بندر عباس، ایران
غلامرضا رزمی - گروه پاتوبیولوژی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد ، ایران

نوزموزیس یک بیماری میکروسپوریدیایی ناشی از Nosema ceranae و Nosema apis است که باعث آلودگی زنبوران بالغ در کلنی­ های زنبورعسل در سراسر جهان می­ گردد. انتقال اسپورهای نوزما از طریق مسیرهای مدفوعی-دهانی و دهانی– دهانی اتفاق می ­افتد. با توجه به اهمیت سلامت زنبورهای عسل، هدف از این مطالعه بررسی فراوانی آلودگی با نوزما در زنبوداری های مهاجر به استان هرمزگان با استفاده از روش های میکروسکوپی و مولکولی بود. بدین منظور از ۸۴ زنبورستان مهاجر در استان هرمزگان نمونه ­برداری شد، بدین صورت که از هر زنبورستان ۱۰ کندو انتخاب شده و از هر کندو ۲۰ تا ۳۰ زنبورعسل مسن به صورت تصادفی انتخاب شده و به آزمایشگاه منتقل شدند. در آزمایشگاه، شکم زنبورها با پنس و قیچی حشره ­شناسی از بقیه بدن جدا شده و در هاون حاوی سرم نمکی آسیاب شد. سوسپانسیون تهیه شده با عبور از الک صاف شده و به لوله ­های آزمایش منتقل و سانتریفیوژ گردید. رسوب ته لوله­ های ازمایش به طور مکرر با افزودن سرم فیزیولوژی و سانتریفیوژ شسته شده و برای تشخیص عفونت نوزما با روش­های میکروسکوپی و مولکولی مورد بررسی قرار گرفتند. در بررسی میکروسکوپی، اسپورهای گونه ­هایNosema  در ۲/۳۸ درصد زنبورستان ها مشاهده شدند. با روش PCR اما ۲/۳۹ درصد زنبورستان ها آلوده به دنای N. ceranae تشخیص داده شدند. هیچ موردی از آلودگی N. apis مشاهده نشد. با توجه به فراوانی قابل ملاحظه ­ی آلودگی نوزما در زنبورستان های مهاجر به استان هرمزگان، انجام اقدامات بهداشتی مناسب همچون غربال گری زنبوستان های کشوز با روش­های تشخیصی مناسب و آموزش زنبورداران جهت ضدعفونی صحیح کندوها برای کنترل بیماری در زنبورستان های ایران توسط مسئولان بهداشتی دامپزشکی ضروری است.

بیماری شناسی حشرات, زنبور عسل, ایران, تعیین مشخصات