نقد و تحلیل دیدگاه ابوسعید ابوالخیر و ابوالقاسم قشیری به مولفه های تربیت عرفانی
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: فصلنامه پژوهش های اعتقادی کلامی، دوره: 11، شماره: 4
- کد COI اختصاصی: JR_KALAM-11-4_011
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 184
نویسندگان
دانشگاه ازاد اسلامی واحد فسا
دانشگاه ازاد اسلامی واحد فسا
ادبیات فصا
چکیده
ابوسعید ابوالخیر و ابوالقاسم قشیری هر دو از پیران طریقت اند که سال های متمادی از عمر خویش را در تهذیب و تربیت سالکان صرف کرده اند. این پژوهش به شیوه کتابخانه ای و به روش توصیفی تحلیلی قصد دارد تا به ارزیابی مولفه های تربیت عرفانی ازجمله پیر، ذکر، سماع، اخلاص، سخاوت و شکیبایی در شیوه تربیتی ابوسعید ابوالخیر و قشیری با تکیه بر کتاب های اسرارالتوحید، رساله قشیریه و ترتیب السلوک بپردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد که از نگاه این دو عارف، سالک باید ابتدا حدنصاب های اخلاقی و تربیتی را دارا باشد و سپس پیری راه دان را که مزین به صفات تقوی، سخاوت و تواضع بوده برگزیند. هر دو عارف، ذکر را به عنوان یکی از آداب سلوک پذیرفته و انواع و آدابی برای آن قائل شده اند؛ هرچند در آداب عرفانی قشیری، این موضوع دشوارتر به نظر می رسد. ابوسعید، سماع را یکی از اصول تربیت عرفانی خود و آن را غذای روح می داند؛ اما قشیری نگاه مثبتی به سماع ندارد. ابوسعید و قشیری، اخلاص و اجتناب از تزویر را از شرایط سلوک می دانند. همچنین سخاوت شیخ و مرید را در تربیت عرفانی مهم می شمارند؛ به ویژه اینکه در اغلب حکایت های اسرارالتوحید، صحبت از بخشش ابوسعید است و او را باید شیخ سخا نامید و قشیری نیز برای بخشش، انواعی ازجمله سخاوت در تن، در ثواب و مال برمی شمارد. درنهایت، ابوسعید و قشیری، شکیبایی در برابر امر نفس اماره، اوامر و نواهی شیخ و ناملایمات راه سلوک را ضروری می دانند و با رفتارشان همچون صبوری و شکرگزاری بر مرگ فرزند، شکیبایی را به مریدان و اطرافیانشان تعلیم می دهند.کلیدواژه ها
تربیت عرفانی، ابوالقاسم قشیری، ابوسعید ابوالخیر، قرن پنجماطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.