محسن مومن - ادبیات و علوم انسانی

معرفت شناسان بر آن بودند تا در خلال مصنفاتشان با ارشادات خویش، طرق ناشناخته، ناپیموده و رازآمیز را به مبتدیان و سالکان طریق واشناسند. تعداد قابل توجهی ازاین دست آثار، سمت نشر یافته ولیکن هنوز نسخه های فراوانی در کنج خمول، خاک غریبی می خورند و انتظار ذوق و همتی والا را می کشند. این مقاله بر آن است تا ضمن معرفی کتاب «ریاض العارفین و منهاج السالکین» تصنیف میرزا محمد بن سلطان محمد اردبیلی معروف و متخلص به محقق عالم و عارف شیعی سده یازدهم هجری، به بیان احوال، افکار و آثار وی بپردازد. تعلیم صوفیانه او جمع بین طریقه اهل زهد و اهل کشف است؛ ولی در رویکرد شریعتمدارانه، حال و حضور را، در بالاترین درجه، در اثنای ادای مراسم عبادی همچون نماز می بیند. همچنین دقایق ادبی و زبانی وی نیز مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. متاسفانه از او اطلاعات بسیار ناچیزی به ما رسیده است ولیکن مباحث قابل طرح بسیار است.

ریاض العارفین و منهاج السالکین، محقق اردبیلی بیدگلی، نسخ خطی، مسائل ادبی، افکار.