سیده فاطمه قادری کولایی - بخش زیست شناسی، موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی سنا، ساری، ایران،
مهیار گرامی - بخش زیست شناسی، موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی سنا، ساری، ایران،
مسعود ازادبخت - بخش زیست شناسی، موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی سنا، ساری، ایران،
پرستو مجیدیان - بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران

هدف از این پژوهش بررسی اثر غلظت های مختلف نانوذره کلسیم و پوترسین بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی گیاه دارویی استویا تحت شرایط تنش شوری بود. بدین منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار صورت پذیرفت. تیمارهای آزمایشی شامل سه سطح نانوذره کلسیم (صفر، ۷۵ و ۱۵۰ پی­پی­ام)، دو سطح پوترسین (صفر و ۱ میلی مولار) و سه سطح شوری (صفر، ۷۵ و ۱۵۰ میلی مولار) بود. بر اساس نتایج تجزیه واریانس، اثر ساده هر کدام از تیمارهای شوری، نانوذره کلسیم و پوترسین بر صفات مورد مطالعه در سطح احتمال ۵ درصد معنی دار شد، در حالیکه اثر متقابل این تیمارها معنی دار نشدند. نتایج تنش شوری نشان داد که غلظت ۱۵۰ میلی مولار شوری سبب کاهش کلروفیل a به میزان ۲۱/۰، کلروفیل b به میزان ۴۷/۰ و کلروفیل کل به میزان ۶۸/۰ میلی گرم بر گرم وزن خشک نمونه نسبت به شاهد شد. در حالیکه، افزایش میزان کاروتوئید به میزان ۱۰/۰ در غلظت ۱۵۰ میلی مولار شوری مشاهده شد. همچنین، اثر نانوذره کلسیم (۱۵۰ پی پی ام) و پوترسین (۱ میلی مولار) سبب افزایش محتوای رنگیزه های فتوسنتزی شد. در ارتباط با آنزیم های آنتی اکسیدانی، شوری ۱۵۰ میلی مولار مقادیر آنزیم های کاتالاز را به میزان ۶۹/۱ و پراکسیداز را ۰۲/۵ واحد گرم در وزن تر برگ افزایش داد. به علاوه، اثر پوترسین (۱ میلی مولار) سبب افزایش آنزیم کاتالاز به میزان ۱۸/۲ و پراکسیداز ۴۶/۴ گرم در واحد وزن تر برگ شد. غلظت ۱۵۰ پی پی ام نانوذره کلسیم نیز سبب افزایش آنزیم کاتالاز به میزان ۸۷/۱ و پراکسیداز به میزان ۸۴/۴ گرم در واحد وزن تر برگ شد. از نتایج بدست آمده از این پژوهش میتوان نتیجه گرفت که استفاده از نانوذره کلسیم و پوترسین باعث جبران خسارت وارده به صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی در گیاه استویا در شرایط تنش شوری می گردد و از الیسیتورهای مورد نظر می توان جهت بررسی های سایر صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی در گیاه استویا در پروژه های آتی بهره برد.

پوترسین, شوری, گیاه استویا, نانوذره کلسیم, پلی آمین