فاطمه اسحقی - دانشجوی دکتری طراحی محیط، دانشگاه تهران
عرفان خداپرست - دانش جوی دکتری طراحی محیط، دانشگاه تهران
اسماعیل صالحی - دانشیار گروه برنامه ریزی، مدیریت و آموزش محیطزیست، دانشگاه تهران

برای بررسی پایداری فضایی شهری به رویکردی متناسب و همسو با پایداری نیاز است . رویکردی جامع که ضمن ارزشگذاری مفاهیم گوناگون جهت برنامه ریزی و طراحی پایدار شهری ، در ارتقای شاخصه های اقتصادی ، اجتماعی و زیست محیطی به صورت توامان، موثر واقع گردد. همچنین با توصیف شکل فضایی منظر شهری و تعاملات میان انسانها و سایر موجودات، روابط میان الگوهای منظر و فرآیندهای اکولوژیکی را در مقیاس شهر نشان دهد تا بتواند میزان پایداری یا عدم پایداری شهرها را ارزیابی نماید. پایداری منظر در قالب علم پایداری ، مبنایی علمی برای توسعه ی پایدار است . براین اساس می توان الگوهای منظر پایدار یا ناپایدار را شناسایی و برای تشکیل یا اصلاح ساختارها و سازوکارهای تشکیل دهندهی الگوهای پایدار اقدام نمود. مولفه های این ارزیابی حاصل تلاقی مفاهیم اکولوژی منظر و علم پایداری منظر بوده و اهداف آن براساس رویکردهای مدیریت مبتنی بر اکوسیستم شکل گرفته است و به افزایش پایداری اکولوژیکی و عملیاتی کردن بعد فضایی پایداری یاری می رساند. برای تجزیه و تحلیل عملکرد منظر از نظر پایداری اکولوژیکی و ابعاد فضایی آن اکولوژی منظر می تواند با نشان دادن پیوندهای میان الگو، فرآیند و چگونگی توصیف و کمی سازی آنها توام با درنظر گرفتن ارزشها و ابعاد اجتماعی ، زیست محیطی و اقتصادی مناظر، چارچوبی مفهومی و اصول و روشهایی را دراختیار قرار دهد تا پایه ای مناسب برای تصمیم گیری در مورد برنامه ریزی و طراحی مناظر پایدار فراهم گردد. در قالب علم پایداری ، اکولوژی منظر مرتبط ترین زمینه ی راهحل محور و مکانمحور برای حرکت بشریت به سمت پایداری در مقیاسهای جغرافیایی است . در این راستا این تحقیق با هدف ارزیابی پایداری الگوهای فضایی شهری مبتنی بر مفاهیم اکولوژی منظر، با روش کتابخانه ای ، تحلیل و توصیف ادبیات پژوهشی و با استفاده از مفهوم تلفیقی برآمده از اکولوژی منظر و پایداری تحت عنوان علم پایداری منظر چهارچوبی مفهومی برای ارزیابی مناظر شهری تدوین می نماید. نتایج این تحقیق نشان می دهد ارزیابی دقیق الگوها و فرایندهای طبیعی می تواند بینش مناسبی به برنامه ریزان و طراحان محیط و منظر اعطا کند. ارزیابی الگوهای فضایی در چارچوبی که علم پایداری و اکولوژی منظر ارائه می دهند می تواند در برنامه ریزی و طراحی الگوهای فضایی پایدار و نهایتا توسعه در مسیر پایداری مورد استفاده قرار گیرد.

علم پایداری ، برنامه ریزی شهری ، عکس های ماهوارهای ، سنجش از دور، ساختار و فرایندهای منظر