تحلیل گفتمان رمان جای خالی سلوچ بر اساس مربع ایدئولوژیک ون دایک
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: پژوهشنامه ادبیات داستانی، دوره: 12، شماره: 4
- کد COI اختصاصی: JR_RPRAZI-12-4_003
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 132
نویسندگان
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و زبان های خارجی، دانشگاه کاشان، کاشان، اصفهان، ایران
دانشیار زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و زبان های خارجی، دانشگاه کاشان، کاشان، اصفهان، ایران.
چکیده
رمان جای خالی سلوچ از آثار برجسته محمود دولت آبادی است و نویسنده در آن مشکلات جامعه روستایی عصر پهلوی را با بیانی شیوا به تصویر می کشد. وی با استفاده از بیان انتقادی خود به صورت تقابلی صفات منفی «دیگران» (طبقات حاکمان و زمینداران) و ویژگی های مثبت «ما» (مردمان فقیر) را برجسته کرده، صفات منفی «ما» و ویژگی های مثبت «دیگران» را کم اهمیت جلوه داده است و این چهار رکن از محورهای اساسی نظریه ون دایک است.هدف این پژوهش، تحلیل دیدگاه های اجتماعی- سیاسی دولت آبادی بر مبنای یک پایگاه نظری به منظور شناخت بیشتر و مصداقی آن هاست؛ ضمن اینکه به شیوه ها و شگردهای بیانی نویسنده نیز اشاره می شود. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی و کیفی است و گردآوری داده های آن با استفاده از شیوه کتابخانه ای انجام گرفته است.ازجمله نتایج پژوهش حاضر این است که دولت آبادی با بیانی انتقادی به دنبال اصلاح جامعه ای است که در آن مردم مظلوم در مقابل تجددگرایان شکست خورده اند. وی با بیان ویژگی های مثبت و منفی ما و دیگران انتقادات خود را نسبت به جامعه ستم زده عصر خود بیان می کند و از هنجارگریزی واژگانی، نحوی و نیز شگردهای بلاغی بهره جسته است. در این مقاله از ویژگی های منفی دیگران چون نیرنگ بازی و حیله گری، دزدی، خودخواهی، شهوت طلبی، نزول خواری و غیره و از صفات مثبت «خود» چون شجاعت، بی آزاری، تلاشگری، وفاداری، غیرت داشتن، مستقل بودن، عزتمندی و غیره سخن گفته می شود. اصولا نویسنده به ویژگی های مثبت دیگران و صفات منفی ما کمتر اشاره می کند با این حال صفاتی مانند: زیرکی، خردمندی، عاقبت اندیشی، دلسوزی، دینداری (برای دیگران) و بی مسئولیتی، خودخواهی، زورگویی، بی ادبی و گستاخی و... (برای ما) را می توان از لابه لای داستان استخراج کرد.کلیدواژه ها
دولت آبادی, جای خالی سلوچ, تحلیل گفتمان انتقادی, ون دایک, مربع ایدئولوژیکاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.