زهرا تقوی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
آمنه ظاهری عبدوند - استادیار گروه فرهنگ و زبان های باستانی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاداسلامی، تهران، ایران.
فرهاد طهماسبی - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاداسلامی، اسلام شهر، ایران.

کهن الگوها، عناصر ساختاری اسطوره سازی هستند که در روان ناهشیار، وجود دارند و زمینه ای برای نشان دادن واکنش های مشابه به محرک های معین اند. کهن الگو در هر متن ادبی، سبب دسترس پذیرشدن پنداره های ازلی به شیوه ای هنرمندانه می شود. دنیای امروز، نیازمند روایتی منسجم برای پاسخ به سوالات بی جواب است. زبان اسطوره، با رهاکردن راوی از تنگناهای زبانی- عقیدتی، تاثیر به سزایی در انسجام و غنای رمان های معاصر دارد و رمان اساطیری، بستری است برای دستیابی به هویت انسان که در پیرنگ حذفی، نهفته است. مقاله حاضر با روش توصیفی- تحلیلی، به تحلیل و کارکرد اسطوره در چهار رمان گاوخونی، یکلیا و تنهایی او، طوبا و معنای شب و داستان جاوید می پردازد. در نتیجه، ضمن بهره گرفتن از پیرنگ اصلی و حذفی و نشان دادن آشفتگی درونی و رفتار شخصیت ها؛ از اساطیر آب و پدرکشی، هبوط، مار، خیروشر، عناصر اربعه و خرد، استفاده شده است. مدرس صادقی و پارسی پور، با اعتراض بر سنت­ها و قوانین حاکم و مدرسی و فصیح، با اساطیر باستان، کهن الگوهای مادینه را احیا کرده، جایگاه ایرانیان را یادآور شده اند.

رمان, اسطوره, پیرنگ اصلی, پیرنگ حذفی