تحلیل جامعه شناختی هزار و یک شب با تاکید بر نظریه «قدرت نرم» میشل فوکو
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: پژوهشنامه ادبیات داستانی، دوره: 12، شماره: 4
- کد COI اختصاصی: JR_RPRAZI-12-4_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 209
نویسندگان
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد خرم آباد دانشگاه آزاد اسلامی، خرم آباد، ایران.
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران
چکیده
اگر «گفتمان قدرت» را نیروی ذاتی همه ساختارهای اجتماعی بدانیم، سزاوار است که ساختارهای ادبی نیز در چهارچوب قدرت، بررسی و تحلیل شوند. از نظر فوکو اصناف و دستگاه ها، همه و همه در گفتمان قدرت دخالت دارند. با توجه به این تفکر، سینما، معماری، نقاشی، ادبیات، موسیقی و مذهب، همگی از کانون های قدرت در اجتماع محسوب می شوند که بر حسب زمان و مکان، قدرت و تسلط نسبی می یابند. «حکایت» نیز به عنوان قالبی از نظام ادبی غالب جهان، ساحت هایی از «گفتمان قدرت» را با خود انتقال می دهد؛ قدرتی نرم که با استفاده از شگردها و ترفندهای ادبی، خشونت را کاهش و سد راه استفاده از قدرت سخت میشود. روش تحقیق در این مقاله، کتابخانه ای، تحلیلی و مطالعه کیفی است که با تاکید بر گفتمان قدرت فوکو، به نقد و تحلیل جامعهشناختی کتاب هزار و یک شب می پردازد. پیش فرض این است که حکایت های هزار و یک شب با تاکید بر کارکرد و نقش اجتماعی آنها، نشان دهنده گفتمان غالب «قدرت نرم» در بافت خود هستند؛ در نتیجه آن حکایات قادرند سد راه خشنونت و مرگ شوند و قدرت سخت را به تعویق بیندازند. ابعاد آشکار قدرت در لایه های پنهان هزار و یک شب عبارت اند از: قدرت نرم (چیرگی روانی)، قدرت فردی دو سویه (شهرزاد- شهریار) و قدرت جذب جنسی (بدن و به طور ویژه اندام زنانه). در این مقاله ساحتهای قدرت هنری و نرم هزار و یک شب مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.کلیدواژه ها
هزار و یک شب, فوکو, گفتمان قدرت, زباناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.