محمدرحیم رهنما - استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
لیا شاددل - پسا دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

مطالعه حاضر متمرکز بر دو هدف است؛ الف) تحلیل برنامه های توسعه کشور و استخراج محورهای مرتبط با مسکن شهری ب) بررسی اقدامات بازآفرینی در استان خراسان رضوی. روش تحقیق، کیفی است. در ابتدا شش برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور و مقالات مرتبط با هدف اول از طریق جستجوهای اینترنتی گردآوری شدند. همچنین اسناد مرتبط با اقدامات بازآفرینی انجام شده در استان نیز جمع آوری شد و ۵ مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام گرفت. مصاحبه شوندگان به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. اسناد، مقالات گردآوری شده و همچنین داده های مصاحبه، با استفاده از روش تحلیل محتوا، تحلیل گردیدند. نتایج نشان داد در برنامه اول، افراط در قانون زمین شهری، آثار سویی بر جای گذاشت. در برنامه دوم، اسکان غیر رسمی گسترش یافت. در برنامه سوم، بر وام های مسکن تمرکز شد. در برنامه چهارم، تحقق عدالت اجتماعی مورد توجه بود. در برنامه پنجم، توجه کمی بر کاهش نابرابری ها شده بود و در برنامه ششم بر بازآفرینی شهری تاکید گردید. از مجموع ۹۶ شهر استان خراسان رضوی، ۵۱ شهر هدف بازآفرینی قرار گرفته اند و ۱۶ شهر دارای برنامه اقدام مشترک هستند که ۱۳۴۳۱.۳۳۲ هکتار پوشش داده می شود (بافت فرسوده: ۳۱.۳%؛ بافت تاریخی: ۲۹.۵۷%؛ سکونت گاه غیررسمی: ۳۹.۱۱%). بیشترین تعداد پروژه های اجرایی مربوط به توسعه امکانات و خدمات روبنایی و بهسازی و ارتقا فضاهای شهری است. همچنین از مهمترین چالش های بازآفرینی می توان به ایجاد هماهنگی مابین اقدامات دستگاه های اجرایی و توجه صرف به بازآفرینی به معنای ساخت مسکن ارزان قیمت توجه نمود.

بازآفرینی،برنامه های توسعه کشور،خراسان رضوی،مسکن شهری