عبدالمحمد کاشیان - عضو هیات علمی دانشگاه سمنان
محمدصالح اعتصامی - دانشجوی رشته اقتصاد دانشگاه سمنان
فاطمه برهانی - دانشجوی رشته اقتصاد دانشگاه سمنان

مقایسه عدالت در نظام اقتصادی سرمایه داری و نظام اقتصادی اسلامی از منظر تفکر سیستمی، موضوعی پیچیده و گسترده است. این مقاله به بررسی نظریه سیستمی عدالت می پردازد که بیان می کند تحقق عدالت تنها با عملکرد مجموعه ای از عناصر و خرده نظام های مرتبط با یکدیگر ممکن است. هدف این مقاله، بررسی تطبیقی دو سیستم، نظام اقتصاد اسلامی و نظام اقتصاد سرمایه داری و بررسی اصول اساسی آنها از نظر عدالت در توزیع ثروت است. برای این منظور، با استفاده از روش تحقیق توصیفی و تحلیلی، با توجه به نحوه رسیدن به اهداف اصلی یا فرعی و جهان بینی حاکم بر هر کدام، تفاوت عدالت در نظام اقتصاد اسلامی و سرمایه داری بررسی شده است. یافته های این مقاله نشان می دهد که در نظام اقتصادی سرمایه داری، تمرکز بر تولید سود و رشد اقتصادی است و توزیع ثروت به صورت غیرمتقارن و نامتوازنی انجام می شود. در حالی که در نظام اقتصادی اسلامی، توجه به توزیع عادلانه ثروت و تامین نیازهای ضروری و عادی مردم است. همچنین، در نظام اقتصادی اسلامی، مفهوم مالکیت و توزیع ثروت بر اساس ارزش های دینی و اخلاقی تعریف می شود، در حالی که در نظام اقتصادی سرمایه داری، مالکیت و توزیع ثروت بر اساس قوانین بازار و حقوق مالکیت تعریف می شود. نتیجه گیری این مقاله، نشان می دهد که نظام اقتصادی اسلامی و سرمایه داری، دو سیستم با اصول، ارزش ها و مکانیسم های عملیاتی خاص خود هستند که رویکرد آنها را به عدالت در امور اقتصادی شکل می دهد. با این حال، نظام اقتصادی اسلامی با توجه به توزیع عادلانه ثروت و تامین نیازهای ضروری و عادی مردم، به نظر می رسد برای دستیابی به اهداف اصلی یا فرعی، بهترین راهکارها را ارائه می دهد.

نظام اقتصادی سرمایه داری، نظام اقتصادی اسلامی، عدالت، ثروت، تفکر سیستمی