تفکیک و توصیف نهشته ها و مخاطرات کواترنری در تهیه نقشه های زمین شناسی 25000 :1 با ذکر مثال عملی از نقشه های ماکو ( ١)، ماکو ( ٢)، خاروانا و کبودگنبد

  • سال انتشار: 1391
  • محل انتشار: سی و یکمین همایش علوم زمین
  • کد COI اختصاصی: GSI31_464
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 1179
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سیروس عباسی

پدانشجوی دکتری چینه و فسیل شناسی، واحد علوم و تحقیقات تهران،

حجت اله کریمی منفرد

کارشناس مسئول تهیه نقشه سازمان زمین شناسی و دانشجوی کارشناسی ارشد زم

اسلام ابراهیم نژاد

فوق لیسانس چینه – فسیل شناسی - باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد تبر

محمد کاظم همدانیان

دانشجوی دکتری چینه و فسیل شناسی، واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

نقشه های ٢۵٠٠٠ :1 ماکو ١ و ماکو ٢ در شمال باختر ی ای ران، استان آذرب ایجان غرب ی و شهرستان ماکو ج ای دارد . این منطقه بخش ی از پهنه البرز – آذربایجان است . راست ای عموم ی رخنمون واحد های سنگی شمال باختری – جنوب خاوری است. در این گستره واحدهای سنگی زمانهای پالئوزوئیک، مزوزوئیک و سنوزوئیک برونزد دارند. کار تهیه نقشه زم ین شناس ی ١:٢۵٠٠٠ ماکو ١ و ٢در تابستان ١٣٨٨ و ١٣٨٩ شروع شد و در فر ایند برداشته ای صحرا ئی مشاهده شد که این پهنه دگر ر یخت شده و در بر دارنده طبقات چ ین خورده و همراه با چ ین ه ای برگشته ، خوا بی ده و گسله ای راندگ ی است. طبقات کنگلومرا ، سنگه ای آهک ی ر یفی و مارن گچ دار ا لیگوسن پ ایانی - م یوسن آغاز ی هم ارز سازند قم به طور معمول در س ایر نواح ی آذرب ایجان، برای مثال در شاهین دژ، تکاب و دیگر نواحی شیب ١٠ درجه دارند اما در گستره ماکو، کوهه ای جنو بی ماکو، سد ماکو و جاده کشمش تپه – – حدود ۵ آواجیق (نزدیک بازرگان ) سازند یاد شده کاملا چ ین خورده، گسل یده و لا ی ه ها برگشته اند . بر پ ای ه مشاهدات صحرا ئی شمال روست ای مخور (شمال جاده س یه چشمه – قره ض یاالدین) سنگ آهکه ای ریفی به سبب عملکرد گسل ها به رو ی واحد کنگلومرا ئی پلیوسن رانده شده اند . ای ن حرکات به ۵ – حوادث کوهزا ئی (فاز تکتو نیکی آلپ پایانی) بستگی دارد . پادگانه ه ایآبرفتی رودخانه ای حدود ۵٠ متر از کف فعل ی رودخانه ها بالاتر هستند و پد یده بالا آمدگ ی را نشان م ی دهند (محدوده نقشه ماکو ١). چشمه ه ای آبگرم تراورتن ساز در پیوند با سامتنه ه ای گسل ی پو ی ای منطقه هستند . سیستم شکستگی و سطوح ضعف پوسته معبرها ئی بر ای فوران مواد آذرین با ترکیب مانند گدازه ه ای آرارات را در منطقه ماکو فراهم کرده اند . و همچن ین نقشه ه ای به مق یاس ١:٢۵٠٠٠ خاروانا و آبودگنبد از نظر تقسیمات کشور ی در استان آذرب ایجان شرق ی، شهرستان ورزقان، بخش خاروانا و در زون زم ین ساختی البرز- آذرب ایجان قرار دارد . روند عموم ی واحدها باختر تا شمال باختر ی - خاور تا جنوب خاور ی م ی باشد . واحدهای سنگ ی به سن کرتاسه – پالئوسن تا عهدحاضر هستند و رخساره ه ای فل یش و تور بی دایتی کرتاسه - پالئوسن ، ولکا نیک ه ای ائوسن ، توده های نفوذی الیگوسن و نهشته ه ای م یوسن بالا ئی هم ارز رسوبات قرمز بالا ئی - ولکا نیک ه ای پل یوسن و کواترنر ی رخنمون دارند . رخساره های کرتاسه بالائی - پالئوسن به کلی چین خورده و گسل خورده می باشد ولی این پدیده در جنوب ورقه با چین خوردگیهای متقارن و برگشته (ناود یس - طاقد یس) و با گسله ه ای راندگ ی است . آثار نئوتکتو نی ک (تکتونیک فعال ) را در تراس ه ای رودخانه ها م ی توان دید. در سطح طبقات ماسه سنگی، سنگ آهکی و شیل آثاری از Sole mark و Ichnofossil و ریپل مارک و در زیر لایه ها گرومارک و لودکاست دی ده می شوند. این آثار فس یلی و ساختاره ای رسو بی در شناسا ئی ز ی ر و روی طبقات در چ ین ه ای برگشته بسیار مف ید هستند . مجموعه تخر یب ی ی اد شده و یژگیه ای رسوبات فل ی شی را نشان م یدهند . سن مجموعه یادشده با وجود طبقا تی از سنگه ای کربناته سنگواره دار که به صورت م ی ان لا ی ه ای، درون ردیف ه ای تخر یبی ج ای گرفته اند، کرتاسه پس ین – پالئوسن تع یین شده است . به عبار تی د یگر مرز دورانهای مزوزو ئیک و سنوزو ئیک در این ناح یه پیوسته و تدر یجی است . ولکانیکه ای ائوسن Ev عموما ترکیب تراک ی آندز یتی داشته و در بعض ی افقها بافت مگاپورف یریتی ک دارد و در نزد یکیه ای روست ای آوان (واقع در شمال شرق ورقه و 500 متر خارج از محدوده ) دگرسا نی شد یدی را متحمل شده اند . واحد تخریبی و کاملا قاره ای م یوسن بالا ئی با دگرش یبی زاو یه دار بر رو ی فل یشهای کرتاسه – پالئوسن قرار دارد و در ادامه در محل فعل ی روست ای کلو رسوبات تبخ ی ری گچ نهشته م ی شود . در زمان پل یوسن گدازه ه ای داس یتیک – آندز یتی دراطراف روست ای جوش ین (گوشه جنوبغر بی ورقه، 500 متر خارج محدوده) با ترک یب کوارتز تراک ی آندز یتی و به سمت غرب و در ارتفاعات جنو بی خاروانا و روستای ورزقان Varazgan خارج از محدوده، ترک یب در حد ریولیت تا ریوداسیت و ساخت منشوری نشان می دهد. در مسیر شهر ستان ورزقان – خاروانا در جنوبغرب روست ای مزرعه شاد ی (محل فعل ی دکل مخابرات ) بر روی رسوبات در یاچه ای و لا یه ه ای دار ای فس یل مهره داران به سن پل یو – کواترنر ی قرار دارند و با ای ن توصیفات و از نظر سن نسب ی به نظر م ی رسد که در زمان پل یو – کواترنر ی فوران کرده اند . نفوذ توده گرانودیوریتی الیگوسن در شمال ورقه سبب دگرسانی وسیعی در منطقه گردیده است.

کلیدواژه ها

ماکو ، خاروانا،کواترنری ، نقشه 25000 :1

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.