- -

در این نوشتار مختصرا به نتایجی تحقیق و طراحی مدلی سه بعدی برای شبیه سازی پدیده های میان مقیاس جوی در مناطق ساحلی- کوهستانی ایران پرداخته می شود که توسط نگارنده توسعه و تکامل یافته است. مدل برای مطالعه اغتشاشات جوی ناشی از اختلاف دما و رطوب خشکی، دریا، اثر بالابری مکانیکیو اتر حرارتی کوهستان و اندرکنش آنها مناسب است. مدل مورد بحث از نوع آب ایستاو در راستای قائم از مختصهء زیگما برخوردار بوده و برپایه معادلات اولیه غیرخطی وابسته به زمان استوار است. شرایط مرزی در آن به نحوی است که می تواند از بازتاب مجدد اغتشاشات داخلی ناشی از اثرات کوهستان و گرادیان های شدید درجه حرارت که به مرزهای مدل می رسد جلوگیری نماید. آغازگری در مدل نیز شرایط باد غالب یکنواختی را در مدل ایجاد می نماید. پارامترسازی انتقال افقی و قائم شارهای پیچکی در مدل و جود دارد. در معادلات مدل فرمول های منحصر به فردی برای جملات گرادیان افقی فشار هوا درسطح زمین، گرادیان افقی زنوپتانسیل طراحی و به کار گرفته شده است تا در مواردی که کوهستان های نامنظم و مرتفع و یا شیب های تند در قلمرو ی مدل وجود داشته باشند بتوان با اجتناب از خطاهای محاسباتی بازدارنده که به خصوص در چنان شرایط ایجاد می شوند و به مطالعه پدیده ها پرداخت. در خرد فیزیک مدل روا بط تازه ای به کار گرفته شده، به خصوص آن که با تفکیک روابط تبخیر در شرایط اشباع و در شرایط غیر اشباع ممکن است تا حد قابل اعتمادی از بروز ناپایداری های غیروا قعی ناشی از تبخیر ناگهانی در مدل جلوگیری نمود. مدل ابتدا، برای یک کوه فرضی زنگوله ای شکل آزموده شد. سپس به کمک آن میدان باد و ابر و بارندگی برای یک منطقهء حقیقی هموار شده، شامل قسمتی از دریای خزر، رشته کوه های البرز و قسمتی از فلات مرکزی، شبیه سازی گردید. از آنجا که داده های کافی جوی برای یک آغازگری واقع گرایانه، در ایسمگاه های هواشناسی منطقه تولید نمی شد، لذا شرایط اولیه به نحوی فرض و تعریف شد که تا حد زیاد منطبق بر داده های جوی قابل دسترس در یک روز خاص باشد. در نتیجه خروجی مدل نیز ناچارآ بر اساس همین شرایط او لیه حاصل شد.

باد غالب, پیش بینی عددی وضع هوا, دریای خزر, رشته کوه البرز, گرادیان افقی فشار سطح زمین, مختصهء زیگما, مدل میان مقیاس, ناحیه ساحلی- کوهستانی