اکبر نجفی - استادیار گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس
محمدجواد حیدری - دانشجوی کارشناسی ارشد جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس
سید جلیل علوی - استادیار گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس

با وجود هزینه­های زیاد ساخت و نگهداری، جاده های جنگلی همچنان ابزاری ضروری برای دسترسی و مدیریت منابع جنگلی هستند. کیفیت این جاده ها تا حدود زیادی به طراحی روسازی آنها بستگی دارد. روسازی لایه های مختلفی از مصالح ساختمانی است که بار فشار ناشی از ماشین آلات به طورمستقیم بر آن وارد می شود. از این رو بررسی تاثیر میزان بار واردشده در زوال روسازی دارای اهمیت است. در این پژوهش برای بررسی زوال روسازی، از تاثیر بار محور هم ارز استفاده شده است که نسبت خرابی ایجادشده توسط محور مورد نظر به خرابی ایجادشده توسط محور استاندارد (۱۶/۸ تنی) است. به منظور بررسی تاثیر عامل بار محور هم ارز بر زوال روسازی جاده های جنگلی، ابتدا ۵۰ کیلومتر از جاده های جنگلی تحت مدیریت شرکت چوب و کاغذ مازندران در آمل آماربرداری شد و سپس با توجه به نوع ماشین آلات حمل ونقل چوب و ماشین های سواری بررسی شد؛ در پایان با استفاده از تغییرات لگاریتم نسبت خرابی به بار محور هم ارز، مقادیر بحرانی و نرخ رشد خرابی های روسازی شناسایی شد. نتایج نشان دادند که به ترتیب بیشترین نسبت خرابی مربوط به کامیون سه محور ۱۴ تنی (نرخ رشد ۶/۱۰)، کامیون نه تنی، نیسان و سواری با مقادیر ۹۲/۵، ۲/۲، ۶۴/۰ و ۴۵/۰ بود. هرچند بیشترین خرابی مربوط به کامیون ۱۴ تنی است، تغییرات لگاریتم نسبت خرابی آن در مقایسه با بارهای مساوی در کامیون نه تنی کمتر است که این نتایج بر به کارگیری کامیون هایی با بار محور هم ارز کمتر، حجم چوب آلات کمتر و با فاصله زمانی مناسب خروج چوب از جنگل تاکید می کند. همچنین ازآنجا که خصوصیات ترافیکی عاملی مهم در طراحی روسازی به شمار می رود، یافته های این پژوهش مهندسان جنگل را در طراحی مناسب روسازی کمک می کند.

حمل ونقل چوب, خرابی جاده, مدیریت جنگل, وزن بار