مجتبی سلیمانپور - دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم و مهندسی جنگل، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور
مسعود طبری کوچکسرایی - استاد، گروه علوم و مهندسی جنگل، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور
سعید کیان - دکتری جنگل شناسی و اکولوژی جنگل، سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری، چالوس

این پژوهش با هدف بررسی اثر بلوغ بذر بر جوانه زنی، رشد و شاخص کیفیت نهال ون (.Fraxinus excelsior L) در نهالستان جنگلی کلاردشت انجام گرفت. در سال ۱۳۹۶، بذرهای نارس در اواخر مرداد و بذرهای رسیده در اواخر آبان جمع آوری شده و پس از لایه گذاری در ماسه مرطوب، در اوایل اسفند با سه تکرار ۱۰۰ تایی در بستر خزانه کاشته شدند. از بذرهای رسیده، تعدادی در سال دوم (فروردین ۱۳۹۸) سبز شدند که صفات جوانه زنی بذر، زی توده و شاخص کیفیت نهال های آنها با بذرهای نارس سبزشده در بهار ۱۳۹۷ با استفاده از آزمون t جفتی مقایسه آماری شد. بیشینه درصد جوانه زنی تجمعی به بذور نارس و سپس به بذور رسیده سبزشده در سال دوم اختصاص داشت. به علت قلت سبز شدن بیشتر بذرهای رسیده در بهار ۱۳۹۷ که نشان دهنده خواب آنها بود، صفات جوانه زنی و شاخص های رویشی آنها آزمون نشد. درصد جوانه زنی، میانگین مدت جوانه زنی و سرعت جوانه زنی و نیز زی توده خشک، زی توده ریشه، طول ریشه و شاخص کیفیت نهال در بذر نارس نسبت به بذر رسیده سبزشده در سال دوم بیشتر بود. با توجه به یافته های این تحقیق، برای دستیابی به جوانه زنی بهینه و رویش بهتر نهال های ون بهتر است بذرهای نارس جمع آوری شوند؛ زیرا بذرهای رسیده، در فصل رویش سال اول اغلب در حالت خواب هستند و قادر به جوانه زنی نیستند. در صورت تامین بذر رسیده، بهتر است از بذرهایی استفاده شود که علاوه بر سال اول، در سال دوم نیز دوره لایه گذاری را طی کرده باشند.

بذر نارس, جوانه زنی, زبان گنجشک, زنده مانی, زی توده