ناهید محمودی مه پاش - کارشناس ارشد علوم و مهندسی محیط زیست دانشگاه کردستان
بابک سوری - دانشیار گروه محیط زیست دانشکده منابع طبیعی دانشگاه کردستان

زمینه و هدف: امروزه یکی از مشکلات و بحران­های اساسی جوامع بشری وقوع پدیده گرد و غبار است. بنابراین در پژوهش حاضر به مقایسه غلظت گردوغبار در ارتباط با متغیرهای اقلیمی در سه شهر سنندج، خرم آباد و اندیمشک واقع در عرض­های جغرافیایی مختلف در نیمه غربی ایران پرداخته شده است.روش بررسی: به منظور سنجش غلظت گرد و غبار از روش نمونه­برداری غیر فعال استفاده شد. جهت ارزیابی روند تغییرات و ارتباط آنها با برخی از پارمترهای هواشناسی به ترتیب از روش آزمون من­کندال و همبستگی پیرسون استفاده شد.یافته­ها: یافته­ها نشان داد بیشترین میانگین غلظت گرد و غبار شهرهای سنندج، خرم­آباد و اندیمشک به ترتیب به میزان (۴۸/۴۵±۰/۱،۸۴/۱۴±۰/۱ و۰۷/۱±۶۵/۱) میلی­گرم بر متر مربع بدست آمد. بررسی روند تغییرات غلظت گرد و غبار نشان داد در میان ایستگاه­های مختلف ایستگاه سنندج دارای روند کاهشی در سطح معنی­داری ۹۵ درصد (۰۴۷/۰=P-value) می­باشد. نتایج ارزیابی همبستگی بین مقادیر گرد و غبار سه ایستگاه با پارامترهای هواشناسی نشان داد، در ایستگاه سنندج بین غلظت گرد و غبار و میانگین دما رابطه مثبت وجود دارد (۰۵/۰ p <، ۶۱/۰ r =). اما بین غلظت گرد و غبار با رطوبت نسبی (۰۵/۰ p <،۷۱/۰=r) و بارش (۰۵/۰ >p،۶۱/۰=r) رابطه منفی مشاهده شد. بین غلظت گرد و غبار و سرعت باد در ایستگاههای خرم آباد (۰۵/۰ p <، ۶۱/۰=r) و اندیمشک (۰۰۱/۰ p <، ۷۲/۰=r) رابطه مثبت و معنادار وجود داشت.بحث و نتیجه­گیری: براساس یافته­هامی­توان نتیجه گرفت مقادیر گرد و غبار در مناطق مختلف بسته به موقعیت جغرافیایی، شرایط توپوگرافی، اقلیمی، پارامترهای هواشناسی و همچنین منشاء آن­ها نیز متفاوت است.

غلظت گرد و غبار, تغییرات اقلیمی, نیمه غربی ایران