مطالعه پتروگرافی سفال های هزاره چهارم قبل ازمیلاد محوطه نارجوئیه III جیرفت

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: فصلنامه مطالعات باستان شناسی پارسه، دوره: 4، شماره: 12
  • کد COI اختصاصی: JR_RICHT-4-12_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 63
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

Yassin Sedghi

M.A. in Archaeometry, Department Archaeometry of Faculty of Applied Arts, Tabriz Islamic Art University, Tabriz, Iran.

Iraj Beheshti

M.A. in Geology, Research Institute for the Preservation and Restoration of Historical Monuments, Cultural Heritage and Tourism Research Institute, Tehran, Iran.

Akbar Abedi

Assistant Professor, Department of Archaeometry and Archeology, Tabriz University of Islamic Arts, Tabriz, Iran.

Nasir Eskandari

Assistant Professor, Department of Archeology, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran, Tehran, Iran.

Farahangiz Sabuhi Sani

Master of Restoration of Historical and Cultural Objects, Department of Restoration, Faculty of Conservation and Restoration, Isfahan University of Arts, Isfahan, Iran.

چکیده

فرهنگ علی آباد، یکی از مهم ترین فرهنگ های مربوط به هزاره چهارم قبل ازمیلاد (مس وسنگ جدید) در جنوب شرق ایران است که پراکندگی سفالینه های آن را می توان در مناطقی همچون استان کرمان، استان سیستان وبلوچستان و غرب کشور پاکستان مشاهده کرد. در بررسی های باستان شناسی مربوط به فرهنگ مذکور، محوطه نارجوئیه III شناسایی گردید که دارای سفال های شاخص این فرهنگ بوده است. در این پژوهش سعی شده با طرح پرسش هایی درخصوص چگونگی نحوه فرآوری خمیره، نوع خاک و شاموت مصرف شده، شرایط و حرارت پخت در کوره و هم چنین تاحدودی به منشا ساخت سفال های این منطقه(؟) پاسخ داده شود. در همین راستا به منظور مطالعه فنی (اطلاعاتی نظیر نوع خاک مورد استفاده و نحوه فرآوری آن، منشا و شیوه ساخت) این سفال ها از روش پتروگرافی مقاطع نازک در زیر میکروسکوپ پلاریزان استفاده گردید. براساس مطالعه کانی شناسی می توان سفال ها را ازنظر نوع پتروفابریک به دو دسته سیلتی (ریزبلور) و پورفیری (درشت بلور) تقسیم بندی کرد. تمام سفال ها ازنظر خصوصیات کانی شناسی از ویژگی های یکسانی پیروی می کنند که بیان کننده استفاده از یک نوع خاک یکسان است. دانه های خمیره افزوده شده را می توان به راحتی در اندازه های درشت شناسایی کرد، که این دانه ها به صورت دانه های کوارتز با لبه های تیز و زاویه دار، پلاژیوکلاز، دانه های میکا و خرده سنگ ها هستند. سفال ها ازنظر منشا ساخت دارای منشایی واحد بوده و با مقایسه با رخنمون زمین شناسی منطقه، احتمالا بومی و مربوط به همان منطقه کرمان هستند. دمای پخت سفال ها را براساس کانی های شناسایی شده کلسیت و مسکویت می توان تاحدودی تخمین زد که برای ۵ قطعه باتوجه به حضور کلسیت پایین تر از ۸۵۰ درجه سانتی گراد و در سفال هایی با دانه های مسکویت نارنجی متمایل به زرد تا ۹۵۰ درجه سانتی گراد درنظر گرفته شده است.

کلیدواژه ها

Archaeometry, Petrography, Aliabad Culture, Narjuiyeh in Jiroft, Southeast of Iran., باستان سنجی, پتروگرافی, فرهنگ علی آباد, نارجوئیه جیرفت, مس وسنگ جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.