سارینا جعفری - Faculty of Veterinary Medicine, Shabestar Branch, Islamic Azad University, Shabestar, Iran
محمد حسین موثق - Department of Food Hygiene and Quality Control, Faculty of Veterinary Medicine, Shabestar Branch, Islamic Azad University, Shabestar, Iran

زمینه و هدف: از علل آلودگی اکوسیستم آبی با فلزات سنگین می توان به فعالیت های مختلف طبیعی و انسانی، تجزیه ناپذیری زیستی و سمیت موجود در غلظت های کم فلزات اشاره کرد، که این علل می توانند تهدیدی جدی برای محیط زیست و انسان باشند. هدف از این مطالعه، بررسی میزان تجمع سرب و کادمیوم در بافت خوراکی (عضله و پوست) ماهی سفید دریا و قزل آلای پرورشی در شهر گنبد کاووس بود. روش ها: به منظور بررسی غلظت های سرب و کادمیوم، ۲۵ نمونه ماهی سفید و ۲۵ نمونه ماهی قزل آلا از فروردین ماه تا خرداد ماه سال ۱۴۰۱ به صورت تصادفی از مراکز عرضه ماهی در شهر گنبدکاووس جمع آوری گردید. میزان سرب و کادمیوم در نمونه ها با استفاده از روش جذب اتمی با کوره گرافیتی اندازه گیری شد. یافته ها: میزان غلظت سرب و کادمیوم در ماهی سفید به ترتیب ۳۰/۲۲±۵۸۷ و ۰۷/۶±۸۹/۱۲۰ میکروگرم در کیلوگرم و در ماهی قزل آلا ۸۹/۷۲±۹/۳۲۳ و ۹۸/۳±۳۷/۶۲ میکروگرم در کیلوگرم بود. ازلحاظ میزان سرب و کادمیوم مقادیر در نمونه های ماهی سفید به صورت معنی داری بیش از نمونه های ماهی قزل آلا بود. میزان سرب و کادمیوم در نمونه های ماهی سفید بیش از حد مجاز استاندارد اتحادیه اروپا بود در صورتی که در ماهی قزل آلا به ترتیب ۳۰% و ۳۶%  کل نمونه ها بیش از حد استاندارد اتحادیه اروپا بودند. نتیجه گیری: میزان آلودگی ماهی سفید با سرب و کادمیوم به نسبت ماهی قزل آلا در شهر گنبد کاووس بالا بود. پیشنهاد می شود که برای پیدا کردن علل و ارائه راهکار برای این موارد، میزان این فلزات به صورت دوره ای در ماهی سفید در شهر گنبد کاووس توسط ارگان های نظارتی اندازه گیری شود. ورود فاضلاب انسانی و صنعتی از ایران و سایر کشورهای حوزه دریای خزر و پائین آمدن تراز آب دریای خزر باعث تشدید آلودگی با فلزات سنگین در مواد غذایی با منشا دریایی می شود. بنابراین از آلودگی منابع آبی مناطقی نظیر خلیج گرگان با فاضلاب ها باید جلوگیری شود.

Rainbow Trout, Caspian white fish, Lead, Cadmium, ماهی سفید, ماهی قزل آلا, سرب, کادمیوم