اولویت بندی عوامل موثر بر عدم مشارکت جوامع روستایی در طرح های آبخیزداری از دیدگاه آبخیزنشینان (مطالعه ی موردی: حوزه ی آبخیز قشلاق استان فارس)

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: فصلنامه ترویج و توسعه آبخیزداری، دوره: 7، شماره: 27
  • کد COI اختصاصی: JR_WMJI-7-27_007
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 60
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سید مسعود سلیمان پور

استادیار پژوهشی بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران. نویسنده ی مسئول

حمید حسینی مرندی

استادیار پژوهشی بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران.

امین صالح پور جم

استادیار پژوهشکده ی حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

محمود رضا طباطبایی

استادیار پژوهشکده ی حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

مهدی روستا

کارشناس ارشد اداره ی منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان خرم بید استان فارس، ایران.

حجت اله کشاورزی

کارشناس ارشد بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، شیراز، ایران.

چکیده

توجه به مشارکت ذی­نفعان و شناسایی عوامل موثر بر عدم مشارکت جوامع روستایی و مرتفع ساختن موانع تحقق آن در اجرای پروژه ­های آبخیزداری، امکان برخورداری از پتانسیل­ های فکری، اجرایی، نظارتی و دانش بومی آبخیزنشینان را در مراحل مختلف مطالعاتی، اجرایی، ارزیابی و حفاظت طرح­ ها فراهم می­ کند. این مساله ضمن کاهش هزینه­ ها، ضامن موفقیت و اجرای موثرتر طرح ­ها خواهد بود. به­ منظور دستیابی به این هدف، در این پژوهش با بررسی چهار شاخص و دوازده زیرشاخص با طیف لیکرت، اقدام به اولویت­ بندی عوامل موثر بر عدم مشارکت جوامع روستایی در طرح­ های آبخیزداری از دیدگاه آبخیزنشینان در حوزه­ی آبخیز قشلاق واقع در شمال استان فارس شده است. تعیین فراوانی و فراوانی نسبی شاخص­ ها و زیرشاخص­ ها در نرم ­افزار SPSS (نسخه ی ۲۳) صورت گرفت و به منظور تعیین اهمیت آن­ها از آزمون t استفاده شد. سپس، ارتباط بین هر شاخص با زیرشاخص ­های آن با استفاده از ضرایب همبستگی مشخص شد و به منظور اولویت­ بندی شاخص ­ها و زیرشاخص­ های موثر، از آزمون ناپارامتری فریدمن استفاده شد. نتایج نشان داد در اولویت­ بندی شاخص ­ها از دیدگاه آبخیزنشینان به ترتیب شاخص ­های "آموزشی- ترویجی"، "اقتصادی"، "اجتماعی"، و "طراحی- اجرایی" به عنوان شاخص­ های موثر و در اولویت ­بندی زیرشاخص ­ها، به ترتیب زیرشاخص­ های "عدم آموزش ساکنان حوضه در خصوص طرح ­ها و اهداف مربوطه" و "اختلافات قومی و محلی" دارای بیشینه و کمینه­ ی اولویت در عدم مشارکت در طرح های آبخیزداری در این حوزه ­ی آبخیز تعیین شدند. لازم است به منظور مشارکت پایدار جوامع روستایی در طرح ­های آبخیزداری، نسبت به تدوین برنامه­ ی جامع آموزش و ترویج و حل مسائل "اقتصادی" آبخیزنشینان اقدامات عملی صورت گیرد.

کلیدواژه ها

آبخیزداری, آبخیزنشینان, قشلاق, مشارکت

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.