مسعود گودرزی - SCWMRI
اسعد حسینی - Ardabil university
حمزه احمدی - Hakim Sabzevari university

پدیده گردوغبار، امروزه به یکی از مخاطرات طبیعی نوظهور در کشور تبدیل شده است؛ پدیده­ای که با آثار زیان بار خود از جوانب مختلف شرایط طبیعی و انسانی را تحت تاثیر قرار می­دهد. لذا در این پژوهش توزیع زمانی و مکانی روزهای همراه با گردوغبار در غرب و جنوب غرب ایران و در سطح ایستگاه­های هواشناسی واقع در سه استان ایلام، خوزستان و کرمانشاه مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور آمار روزهای همراه با گردوغبار از سازمان هواشناسی کشور برای دوره ۱۹۸۶ تا ۲۰۰۸ اخذ گردید. در ابتدا مجموعه داده های لازم از نظر نرمال بودن بررسی گردید، سپس توزیع زمانی این پدیده در سطح ایستگاه­های منطقه مورد مطالعه به صورت نمودار مشخص گردید و در ادامه براساس سامانه اطلاعات جغرافیایی و در محیط GIS  توزیع مکانی سالانه و ماهانه روزهای همراه  با گردوغبار در منطقه غرب و جنوب غرب کشور براساس روش­های درون یابی مختلف مشخص گردید. نتایج حاصل نشان داد که تعداد روزهای همراه با گردوغبار در ایستگاه­های دهلران، اهواز و دزفول در بالاترین سطح قرار دارد و در جنوب استان­های ایلام و خوزستان بحرانی­ترین شرایط مشاهده شده است و از شمال به جنوب منطقه تعداد روزهای گردوغباری افزایش می­یابد. همچنین نتایج حاصل نشان داد که توزیع رخداد این پدیده، تحت تاثیر سیستم­های اقلیمی منطقه­ای به دلیل شرایط ناهمواری­ها و سطح ارتفاعی غرب کشور یکسان نیست و بیشترین روزهای همراه با گردوغبار در جنوب غرب برای استان خوزستان مشاهده می­شود. در مناطق غرب در اواسط فصل بهار، اردیبشهت ماه از فراوانی رخداد بالایی برخوردار می باشد. توزیع مکانی این پدیده بیشتر از عامل عرض جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا تبعیت می­نماید. با توجه به نتایج حاصل، بحرانی بودن کل منطقه حائز اهمیت است اما در استان خوزستان شرایط در وضعیت بحرانی تری قرار دارد. مدیریت بحران در قبل و حین این مخاطره طبیعی برای سازگاری بهتر به منظور کاهش آثار زیان بار آن از اهمیت بسیاری برخوردار خواهد بود.

Dust Storm, Khozestan province, Synoptic Station, Temporal distribution., توزیع زمانی, توزیع مکانی, غرب و جنوب غرب, گردوغبار