نگاهی به دانه بندی رسوبات معلق رودخانه های مناطق خشک و نیمه خشک ایران و تاثیر آن در سامانه های استحصال سیلاب
- سال انتشار: 1397
- محل انتشار: مجله علوم و مهندسی آبخیزداری ایران، دوره: 12، شماره: 41
- کد COI اختصاصی: JR_JWMS-12-41_008
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 124
نویسندگان
Agricultural Research, Education and Extension Organization
Natural Resources Faculty, University of Tehran
ricultural Research, Education and Extension Organization
چکیده
بار معلق بخش عمده ای از رسوبات رودخانه ها را تشکیل می دهد. ذرات معلق از نظر دانه بندی به ندرت درشت تر از شن ریز هستند. این رسوبات پس از ورود به سامانه های استحصال سیلاب نهشته شده و میتوانند از دیدگاه های مختلف نظیر نفوذپذیری و تغذیه آبخوان ها، حاصلخیزی و رشد گیاهان و ظرفیت نگهداری آب خاک تاثیرگذار باشند. اگرچه منافع متعدد و در برخی از موارد ضررهایی برای رسوبات ورودی ذکر شده است، لیکن اظهار نظر علمی به دلیل فقدان اندازه گیری دانه بندی بارمعلق خشکه رودهایی که برای آبگیری عرصه های استحصال سیلاب استفاده می شوند؛ تاکنون امکان پذیر نبوده است. برای رفع این مشکل، بافت و دانه بندی ذرات رسوبی معلق نهشته شده (نهشته های دریاچه ای) بالغ بر ۱۰۰ نمونه در ۱۸ سامانه رسوبگذاری شده از سراسر کشور آنالیز و مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از غالبیت مقدار سیلت (به طور متوسط ۴۶درصد) و شن خیلی ریز (به طور متوسط ۲۰درصد) در میان مواد معلق است. به طوری که مجموع سیلت و شن در رسوبات حداقل ۶۶ و حداکثر ۹۳ درصد با میانگین ۸۳ درصد است که موید نقش بیشتر ذرات درشت تر (m۲< ) در مواد معلق نهشته شده می باشد. همچنین در اکثر موارد، رسوبات نهشته شده دارای بافت لوم و لوم سیلتی بوده که نشان از متوسط یا سبک بودن بافت دارد. به این ترتیب، نفوذ سامانه ها تا حد مطلوب کاهش می یابد و به عامل محدود کننده تبدیل نمیشود. به نظر میرسد عواملی دیگر نظیر ضخامت زیاد رسوبگذاری در یک رویداد، ساختمان لایه ای رسوبات با تناوب لایه هایی از ذرات ریزتر در حد رس و عدم انجام شخم و کشت و کار در کاهش نفوذپذیری سامانه های استحصال سیلاب تاثیرگذارتر است.کلیدواژه ها
Floodwater harvesting, Suspended sediment size distribution, Soil water capacity, Infiltration rate, استحصال سیلاب, دانه بندی رسوبات معلق, ظرفیت نگهداری رطوبت, نفوذ پذیریاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.