جعفر جعفری هرندی - PhD student in Educational Management, Islamic Azad University, Garmsar Branch, Garmsar, Iran
نادر سلیمانی - Associate Professor of Educational Management, Islamic Azad University, Garmsar Branch, Garmsar, Iran
حمید شفیع زاده - Associate Professor of Educational Management, Islamic Azad University, Garmsar Branch, Garmsar, Iran

زمینه و هدف: مدرسه به عنوان اولین و مهم ترین نهاد آموزشی کشور نقش تعیین کننده ای در آموزش سواد بوم شناختی در کنار سایر سازمان ها و ابزارهای آموزشی بر عهده دارد. هدف این پژوهش طراحی مدل ساختاری تفسیری چالش­های توسعه سواد بوم شناختی در مدارس متوسطه بود. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع آمیخته (کیفی و کمی) است. در فاز اول روش تحقیق کیفی با استفاده از تحلیل مضمون و در فاز دوم روش کمی براساس مدل سازی ساختاری تفسیری انجام گرفت. جامعه آماری در هر دو بخش کیفی و کمی با توجه به خبره محور بودن رویکرد مدل سازی ساختاری تفسیری، خبرگان تشکیل دادند که شامل مدیران مدارس، معلمان، کارشناسان آموزش محیط زیست، اساتید رشته آموزش محیط زیست و نخبگان حوزه محیط زیست بود که به صورت هدفمند و تا رسیدن به اشباع نظری انتخاب شدند (۲۲ نفر). روش نمونه­گیری در قسمت کمی نیز با توجه به خبره­محور بودن رویکرد مدل سازی ساختاری تفسیری، خبرگان بخش کیفی بودند (۲۰= N). ابزار اندازه گیری در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمی، پرسشنامه بود. روایی و پایایی داده­ها مورد تایید قرار گرفت. از دو روش تحلیل مضمون (نرم­افزار مکس کیودی­ای) و مدل سازی ساختاری تفسیری (ISM) (نرم­افزار اکسل) برای تجزیه وتحلیل داده ها استفاده شده است. یافته ها: ۶ مضمون اصلی چالش­های توسعه سواد بوم شناختی در مدارس متوسطه شناسایی شده است که شامل چالش های انسانی، زیرساخت، اقتصادی، نگرشی، برنامه درسی و سیاسی است. نتیجه گیری: چالش انسانی و برنامه درسی در خوشه مستقل قرار دارند یعنی بر عوامل دیگر تاثیر زیاد دارد و عوامل دیگر بر آن تاثیر اندکی دارد و زیرساخت و برنامه درسی در خوشه وابسته قرارگرفته اند یعنی متاثر از عوامل دیگر هستند و بر دیگر عوامل تاثیر اندکی دارند و اقتصادی و نگرشی در خوشه پیوندی قرارگرفته اند یعنی هم بر دیگر عوامل تاثیرگذارند و هم از دیگر عوامل تاثیر می پذیرند.

ecological literacy, environmental literacy, environment, secondary schools, سواد بوم شناختی, سواد زیست محیطی, محیط زیست, مدارس متوسطه