الیاس قلعه گلاب - Department of Petroleum Engineering, Omidiyeh Branch, Islamic Azad University, Omidiyeh, Iran
سیاوش ریاحی - Institute of Petroleum Engineering, School of Chemical Engineering, College of Engineering, University of Tehran, Tehran, Iran

هدر رفتن سرفکتانت و پلیمر در طی عملیات تزریق در مخازن به عنوان مهم ترین مساله در امکان پذیر بودن عملیات تزریق مواد شیمیایی محسوب می گردد. تزریق هم زمان پلیمر و سرفکتانت نیز باعث ایجاد برهم کنش بین سرفکتانت و پلیمر شده و سبب کاهش قابل ملاحظه ای در عملکرد آن ها می گردد. بهترین راه حل برای برطرف نمودن این مشکل استفاده از ماده ای جدید به نام سرفکتانت پلیمری است که می تواند یک جایگزین بسیار جذاب برای استفاده هم زمان این دو ماده تلقی گردد. یکی از مشکلات اساسی تزریق مواد شیمیایی، جذب این مواد برروی سنگ مخزن است که به دلیل آن که پژوهش ها محدودی در رابطه با بررسی میزان جذب سرفکتانت پلیمری برروی سنگ مخازن و مقایسه آن با میزان جذب پلیمرهای معمولی انجام شده است، در این پژوهش میزان جذب یک سرفکتانت پلیمری و یک پلیمر معمولی در دماهای مختلف برروی نمونه سنگ کربناته مورد بررسی قرار گرفته است. ابتدا پلی اکریل آمید هیدرولیز شده (HPAM) و پلی اکریل آمید اصلاح شده آبگریز (HMZPAM)، به عنوان یک سرفکتانت پلیمری، با استفاده از یک گروه آب گریز زویتری سنتز گردید و در ادامه اثر این دو پلیمر در غلظت های ۵۰ تا mg/L ۱۰۰۰ در دمای ۲۵ تا C° ۸۰، برروی جذب سطحی در سنگ کربناته بررسی شد. نتایج کلی حاصل از این آزمایش ها نشان می دهد که جذب سطحی HPAM و HMZPAM برروی سنگ مخزنی از جنس دولومیت (دارای بار سطحی مثبت)، با افزایش غلظت پلیمر، افزایش می یابد. به طورکلی می توان گفت که عامل اصلی در جذب سطحی پلیمرها، نیروهای الکترواستاتیکی می باشند که به دلیل آن که پلیمر HMZPAM نسبت به پلیمر HPAM، در ساختار خود علاوه بر گروه عاملی منفی -COO، گروه عاملی منفی SO۳- را نیز دارد، این گروه های عاملی منفی، بیشتر جذب بار مثبت سطح سنگ شده که در نتیجه سبب افزایش میزان جذب سرفکتانت پلیمری HMZPAM نسبت به HPAM می گردند.

Polymeric Surfactant, polymer, Adsorption, Temperature, Dolomite