سیدداود حاجی میررحیمی - ihec
مریم محمودی - Seed and Plant Improvement Institute
شهرام دادگر - Iranian Fisheries Science Research Institute

پژوهش حاضر با هدف شناسایی مناسب ترین راهبردهای توسعه کسب و کارهای آبزی پروری در پایین دست سد طالقان استان البرز از طریق ارزیابی محیط داخلی و خارجی توسعه این کسب و کارها در سال ۱۴۰۰ انجام شد. جامعه آماری این مطالعه بهره برداران مزارع پرورش ماهی در منطقه مورد مطالعه به تعداد ۱۵ نفر بود که به صورت تمام شماری مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار اصلی گردآوری اطلاعات در این تحقیق پرسشنامه بود. روایی ظاهری و محتوایی پرسشنامه توسط افراد صاحب نظر در زمینه شیلات و ترویج کشاورزی مورد بررسی و در نهایت تایید شد. داده ها با استفاده از روش SWOT مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که در فضای درونی توسعه تولید و پرورش آبزیان، مهم ترین نقاط قوت آبزی پروری در پایین دست سد طالقان شامل: تولید محصول با کیفیت بالا، و توپوگرافی و شیب مناسب زمین برای احداث مزارع، بود. از سویی، هزینه بالای آب بهاء و برق مزارع و قدیمی بودن فناوری ها و تجهیزات مورد استفاده در این مزارع از مهم ترین نقاط ضعف بود. بررسی فضای بیرونی توسعه پرورش و تولید آبزیان نشان داد که مهم ترین تهدیدهای این صنعت شامل بالا بودن هزینه نهاده های موجود در بازار آزاد و ناتوانی تامین نهاده به ویژه به وسیله تولیدکنندگان خرد بود. از سویی، سازگاری بالای گونه های ماهی با شرایط آب و هوایی منطقه، پایین بودن سرانه مصرف فرآورده های آبزی و لزوم افزایش آن و بازار مناسب و در دسترس برای فروش تولیدات از مهم ترین فرصت های توسعه این صنعت در منطقه مورد مطالعه است. مقایسه فضای درونی و بیرونی توسعه کسب وکارهای آبزی پروری در پایین دست سد طالقان نشان داد که فضای محیط درونی و بیرونی به ترتیب با مجموع امتیازات موزون، ۳۵/۰ و ۰۳/۰ است. به عبارت دیگر، در محیط درونی، نقاط قوت و در محیط بیرونی، فرصت ها غالب هستند. نتایج ماتریس ارزیابی موقعیت و اقدام راهبردی نیز نشان داد که مناسب ترین راهبردهای توسعه صنعت آبزی پروی در زیر سد طالقان، در حوزه رقابتی قرار دارند. برخی از مهم ترین راهبردهای ارائه شده در این حوزه نیز شامل: برندسازی محصولات و ارسال به بازارهای پایتخت و بازارهای بین المللی، استفاده از ظرفیت بخش خصوصی و دولتی برای تامین نهاده ها، دسترسی سریع بازار به محصولات شیلاتی، و آموزش تولیدکنندگان است.

Aquaculture, Strategic analysis, Economic-social solutions, Taleghan Dam, آبزی پروری, تحلیل راهبردی, راهکارهای اقتصادی- اجتماعی, سد طالقان