محمد نظری ندوشن - دانشگاه میبد
راضیه نظری - گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه میبد

ماده ۵۹۹ قانون مجازات اسلامی بیان میدارد:»دیه از بین بردن نوک بینی که محل چکیدن خون است، نصف دیه کامل است». این ماده درصدد بیان حکمی است که در روایت ابن آبی عمیر، راجع به دیه روثه بینی مقررشده است. روثه، قسمتی از بینی خارجی است که در مورد معنای دقیق آن میان فقها اختلاف نظر جدی وجود دارد و ماده ۵۹۹ از آن به نوک بینی تعبیر کرده است. پژوهش حاضر به منظور دستیابی به معنای صحیح لفظ روثه، نظر فقها، اقوال علمای لغت و شواهد و قرائن موجود را درباره این واژه، موردنقد واکاوی قرار داده است. بررسی منابع مذکور نشان می دهد که هرچند تلاش برای جمع میان همه نظرات ارائه شده درباره معنای روثه، راه به جایی نمی‎برد اما ماده ۵۹۹ از میان آرای مختلف، مناسب ترین تعبیر را برای لفظ یادشده برگزیده است. به علاوه ملاحظه شواهد مختلف، معنای دقیق تری از روثه به دست می دهد که می تواند در تفسیر ماده یادشده مفید واقع شود. روثه به معنای نوک بینی است و این ناحیه راس بینی و قسمت گوشتی انتهای پرده بینی را شامل می شود. همین قسمت است که محل چکیدن خون است و در روایت برای آن نصف دیه در نظر گرفته شده است.

روثه, نرمه بینی, دیه نوک بینی, ماده ۵۹۹ قانون مجازات اسلامی, قول لغوی