جایگاه و کارکرد فرهنگی تمدنی رباط های حجاز در ایام حج(قرون ۷-۸ ه)
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: فصلنامه مطالعات تاریخ فرهنگی، دوره: 14، شماره: 54
- کد COI اختصاصی: JR_CHIST-14-54_007
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 58
نویسندگان
Ph.D student of the University of Islamic Religions, Faculty of Quran and Hadith Sciences, Tehran, Iran
Associate Professor, Department of History and Civilization of Islamic Nations, Payam Noor University, Tehran, Iran
استادیار گروه تاریخ اسلام، دانشکده علوم قرآن و حدیث دانشگاه بین المللی مذاهب اسلامی، تهران، ایران.
چکیده
در قرون هفتم و هشتم هجری در نتیجه حاکم بودن قدرت های متنازع و متخاصم در شرق و غرب جهان اسلام، مناسبات و تبادل فرهنگی و تمدنی مناطق مختلف آن با یکدیگر با مشکلات جدی روبه رو شده بود. در این میان، حجاز نقشی مهم، به ویژه، در ممانعت از انقطاع این مناسبات ایفا نمود و به واسطه حج و حج گزاری، به کانونی برای استمرار فرهنگی و تمدنی جهان اسلام تبدیل شد. در کنار تمامی عوامل و نهادهای فرهنگی فعال و تاثیرگذار دیگر، رباط ها نیز در این مهم نقش آفرینی کردند. بنابر یافته های این پژوهش تاریخی، رباط های حجاز که مراکزی رفاهی بودند، در جایگاه نهادهای فرهنگی و تمدنی نیز مطرح شدند و با فزونی یافتن این وجه از کارکرد رباط ها در این دو قرن، واقفان پرشماری از شرق و غرب جهان اسلام به احداث رباط در شهرهای مکه و مدینه پرداختند. اختصاص موقوفه های قابل توجه به این رباط ها و نیز فراهم آوردن امکاناتی چون کتابخانه در برخی از آن ها، موجب شد رباط های حجاز (شهرهای مکه و مدینه) به مراکزی علمی و آموزشی نیز تبدیل شوند. بر این اساس، طی این دو قرن، در کنار افزایش نقش آفرینی اجتماعی رباط ها در جامعه حجاز، این بناها یا نهادها از نظر آموزشی، علمی و فرهنگی نقش تسهیل کننده مهمی ایفا کردند و به ویژه، در برقراری مناسبات فرهنگی و تمدنی مناطق مختلف جهان اسلام و استمرار آن موثر واقع شدند.کلیدواژه ها
Islamic cultural centers, Hajj and pilgrimage, Hijaz, Makkah, Medina, مراکز فرهنگی اسلامی, حج و حج گزاری, حجاز, رباطهای مکه, رباطهای مدینهاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.