محمدحسن احمدی - استادیار دانشگاه تهران

مسئله شناسی تاریخی، یکی مقدمات ورود به عرصه آینده پژوهی است. حدیث، بر خلاف نمود بیرونی آن - حتی در محافل آکادمیک - یک ماهیت روشی است. رشد و تفوق علمی غرب در حوزه علوم صنعتی، عملا موجب سلطه او در سایر حوزه های معرفتی شده و فضای مطالعات بومی نیز متاثر از آن است. انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی ایران، توانسته تا حدود زیادی بستر این تاثیرگذاری رادر حوزه های سیاسی و حتی علم و فناوری فراهم کند و عملا خود را به عنوان یک گفتمان جدی در جهان امروز مطرح کند. بخش اعظمی از میراث تمدن اسلامی در قالب هایی فراتر از گفتمان مبتنی بر اخبار آحاد قابل مستندسازی است. ناکارآمد نشان داده شدن تمدن اسلامی، غالبا ناشی از نگاه های خرد و تجزیه ای به میراث اسلامی است از نگاه آینده پژوهی، انتساب دوره ای که آن را سپری می کنیم، به اخباری گری تاریخی، دوراز انتظار نخواهد بود، چنانچه ازهمین منظر، شکافت نسلی و تمدنی و به هم ریختن ساختارهای تمدنی، در کنار گسترش دامنه های اطلاعاتی، نوع مسئله تاریخ حدیث را نیز تغییر خواهد داد. روشنگری متن جعلی و غیر جعلی نسبت به محیط پیرامونی، ارزش تاریخ را در آینده بیش از پیش روشن خواهد کرد. حدیث پژوهی به سمت پرهیز از رویکرد حذفی و ارزشمند کردن گزارش های تاریخی پیش می رود که تاریخ گذاری نمونه بارز آن است که از این جهت باید آن را پدیده ای مثبت ارزیابی کرد.

تمدن اسلامی، حافظه تاریخی، آینده پژوهی، مسائله شناسای، روشحدیثی