درنگی در شمول قاعده درا در خصوص شبهه اختلال روانی (جنون)
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: فصلنامه فقه و اصول، دوره: 55، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_FIQH-55-3_010
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 101
نویسندگان
دانش آموخته دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد
استاد دانشگاه فردوسی مشهد
استاد دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
«درا» از قواعد تفسیری در قضای اسلامی است که سبب اسقاط مجازات از فردی که انتساب عمل مجرمانه به او یا تحقق مسئولیت جزایی او مشکوک است، جریان مییابد. این قاعده از دیرباز چه با نام قاعده و چه بدون آن، در ابواب فقه جزایی مورد توجه فقیهان بوده، مباحث مختلفی ذیل آن مطرح شده است. در این میان، شبهه اختلال روانی در مورد مرتکب عمل مجرمانه کمتر مدنظر بوده است؛ به این معنا که فرد مرتکب، ادعا میکند که ارتکاب عمل مجرمانه در حالت اختلال روانی (جنون) صورت گرفته و نیز ممکن است گاه بدون طرح چنین ادعایی از سوی مرتکب، خود قاضی در وجود اختلال روانی مرتکب، دچار شبهه و تردید شود. این نوشتار به روش توصیفی و تحلیلی در جایگاه تحقیق در شمول یا عدم شمول قاعده درا در خصوص این گونه شبهه، دو احتمال را بررسی کرده و جریان قاعده درا را در شبهه جنون، راجح دانسته است. ادله این قول عبارت اند از: عموم واژه «الشبهات»، لزوم احراز فقدان شبهه در جریان مجازات، اصل لزوم تخفیف در مجازات و حکم مستقل عقلی.کلیدواژه ها
قاعده درا, شبهه اختلال روانی, جنون, شبهه خطا و اکراهاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.