بهرام احمدی - کارشناس ارشد مهندسی اب

شکست سد پدیده ای است که درپی آن حجم عظیمی از آب به طور ناگهانی رها شده و باعث بوجودآمدن امواج بزرگ سیلاب در پایین دست می شود. سیلاب حاصل از شکست سد، قدرت تخریب بالایی دارد و در اکثر موارد، کانال رودخانه در پایین دست سد چنین سیلابی را تجربه نکرده و لذا قادر به مهار آن در کانال اصلی خود نمی باشد. از این رو انجام تحلیل شکست سد و ارزیابی تبعات ناشی از آن برای همه سدها ضروری به نظر می رسد. در این پروژه سعی شده است با جمع آوری داده های مربوط به دو سد خاکی خراسان شمالی (سد اسفراین و سد شیرین دره) با استفاده از قابلیت مدلسازی شکست سد در نرم افزار HEC-RAS به روندیابی سیلاب حاصل در پایین دست سد پرداخته و پس از آن اقدام به پهنه بندی سیلاب در محیط Arc Map شود. سدهای مورد مطالعه، سد خاکی اسفراین در ۲۰ کیلومتری شمال شرقی شهرستان اسفراین و سد خاکی شرین دره در ۶۵ کلیومتری شمال غربی استان بجنورد می باشد. بررسی ها نشان داد با روابط برنولی و سناریوی حمله نظامی حداکثر دبی خروجی برای سد اسفراین و سد شیرین دره به ترتیب ۵/۳۱۷۷ و ۳/۳۹۶۷۶۲ متر مکعب بر ثانیه می باشد و سپس مقاطع عرضی در آبراهه اصلی دو سد در پایین دست مشخص گردید و مدل سازی سیلاب انجام شد. در مدل سازی برای سد اسفراین روستاهای انوشیروان، پرکانلو، جان احمدی، سارکانلو، قزاقی، حسن آباد و مناطقی از شهر اسفراین در بحران پیش بینی شده زیر آب خواهد رفت و برای سد شیرین دره روستاهای محمدآباد، بازار قرناس، چشمه گاه، پیش قلعه، گزآباد، آغمزار، عشق آباد، شش خانه، قسطی معاون و خرم دره زیر آب خواهد رفت. با توجه به اینکه فرماندهی انتظامی خراسان شمالی اولین ارگان دولتی است که در محل بحران ها حضور می یابد، لذا برنامه های فرماندهی انتظامی خراسان شمالی برای مدیریت بحران شکست سد پیش بینی شد.

فرماندهی نیروی انتظامی, خراسان شمالی, سد اسفراین, سد شیرین دره, HEC-GeoRAS