فرهاد حسینی - عضو کمیته تحقیقات دانشجویی و فناوری دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی سمنان، سمنان، ایران
علیرضا دهدشتی - عضو هیات علمی دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی سمنان، سمنان، ایران
آپام نیک نژادی - عضو کمیته تحقیقات دانشجویی و فناوری دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی سمنان، سمنان، ایران

سابقه و هدف: با فرمول ۲SIO دارای رنگ سفید با ترکیبات شیمیایی است که در معادن ایران قابل استخراج می باشد. تماسکارگران با ذرات قابل استنشاق سیلیس و به خصوص سیلیس آزاد به صورت کوارتز در محیط کار منجربه عوارضخطرناکی مانند سیلیکوزیس یا فیبروز ریه ناشی از سیلیس میشود. هدف از مطالعه حاضر تعیین میزان انتشار و مواجهه کارگراندر محیط کار با گردو غبار سیلیس و ناراحتی های تنفسی در ایران بوده است.مواد و روش ها: در پژوهش حاضر از نوع مطالعه مروری برای مقالات ارایه شده در پایگاه داده Google scholar, scopus, pubmed , استفاده شد.کلمات کلیدی از جمله سیلیس, اثرات ریوی, گرد و غبار طی سال های ۲۰۰۳ تا ۲۰۲۰ جست و جوشد.در این مطالعه حدود ۱۸ مقاله فارسی و ۴ مقاله انگلیسی بررسی شد.یافته ها: در این مقالات کارخانه های آسفالت, سنگ شکن , سند بلاست, آجر سازی, تولید ایتال سفالی, سنگ کوبی, تولیدپودر سیلیس, ریخته گری , تولید شن و ماسه, آسفالت, تولید آجر, کارگران ساختمانی, کارگران معدن, کارگران تونل موردمطالعه قرار داده شدند. در کارگاه های ی ریخته گری، آجرپز ی، تولید شن و ماسه و تولید آسفالت با روش نمونه برداریمحیطی میزان گرد و غبار قابل استنشاق سیلیس آزاد به ترتیب ۰.۱۹ , ۰.۳۴ , ۰.۲۸ , ۰.۲۴ میلی گرم در متر مکعب بود .در یکمقاله با روش نمونه برداری فردی ۴ ساعته از کارگاه های شیشه بری, چوب بری, سرامیک و سند بلاست از ۴۸ کارگر نمونهبرداری کردند که به ترتیب ۰.۱۲۹ , ۰.۱۶۹ , ۰.۳۱۳ و ۰.۳۱۸ میلی گرم بر متر مکعب بود.در کارگران حفاری تونل بیشترین میزانمواجهه با سیلیس آزاد حدود ۰.۴۰۷ میلی گرم بر متر مکعب و کمترین میزان مواجهه حدود ۰.۱۱۰ میلی گرم بر متر مکعببود.نتیجه گیری: نتایج به دست آمده نشان می دهد که میزان گرد و غبار در هوای محیط کار و غلظت سیلیس آزاد آن بیشتر ازحد مجاز است. بهترین روش در جلوگیری از ایجاد گرد و غبار در معادن، مصرف آب در هنگام دریل کاری و خاکبرداری است .مصرف آب با ید به نحوی انجام گیرد که گرد و غبار تولید شده از عملیات های مختلف با آب مخلوط و وارد هوا نشود. اقداماتکنترل مهندسی و بهداشتی مانند استفاده از تهویه مناسب-جداسازی واستفاده از محفظه ها-تغییر در فرایند کاری-و در آخرین مرحله استفاده از لوازم حفاظت فردی همچون بهره گیری از ماسک های تنفسی می باشد .برای کاهش تماس و پیشگیری ازعوارض احتمالی ضروری است که باید مورد توجه مسئولین صنایع و کارشناسان بهداشتی قرار گیرد

سیلیس بلوری آزاد، گرد و غبار، اثرات ریو ی