کیفیت زندگی در برن ام ههای عمرانی و توسعه ایران

طرح مسئل ه: این مقال ه در پی بررسی مفهوم کیفیت زندگی در محتوای برنام ههای توسعه در ایران قبل و بعد از انقلاب اسلامی م یباشد. روش: در این مطالعه از روش تطبیقی و فن ( تکنیک) تحلیل محتوا استفاده شده است و واحد تحلیل، مضامین موجود در متن است. یافت هها: اولین با ر مفهوم کیفیت زندگی در برنام ه پنجم قبل از انقلاب در متن برنامه وارد ش د. این مفهوم در بازنگری برنامه، ت وسعه یافت و موضوعاتی نظیر گسترش نهادهای مشارکتی و تمرکززدایی از فعالی تها را نیز در بر گرف ت. به لحاظ مضمونی نیز، ابعاد کیفیت زندگی فردی در برنام هها بیشتر مورد توجه بوده که دلیل عمد ه آن تسلط رویکرد اقتصاد محور بر برنام هها بو د. در برنام ههای سوم و چهارم بعد از انقلاب مفاهیم شهروندی، توانمندساز ی و سرمایه اجتماعی وارد متن برنامه شد هاند. کیفیت زندگی در برنامه چهارم نسبت به برنام ههای پیشین از جامعیت بیشتری برخوردار اس ت. در مبانی نظر ی ای ن برنامه کیفیت زندگی در سه قلمرو نیازهای حمایتی، نیازهای محیطی و نیازهای اساسی مورد توجه قرار گرفته است. نتایج: در هیچ کدام از برنام هها، امور رفاهی و اجتماعی به سطح سیاستگذاری ارتقاء نیافت هاند و بیشتر از جایگاهی خدماتی برخوردار بود هاند. به مسایل اجتماعی از منظر اقتصادی نگاه شد ه و برنام هها در قبل وبعد از انقلاب تح ت تاثیر ا لگوهای جهانی قرار داشت هاند. ومه متر اینکه با تغییر دول تها نوع پنداشت از مفاد برنامه وبه تبع آن درسازو کارهای اجرایی و عملی برنام هها شاهد در تغییرات قابل توجهی م یشویم که در مجموع محصول و نتایج برنامه را به لحاظ اثر بخشی تحت تاثیر قرار داده است

کلیدواژه ها:

Agency Approach ، Development Program ، Social Development ، Quality of life ، Structural Approach ، بر نامه توسعه ، توسعه اجتماعی ، رویکرد ساختاری ، رویکرد عاملیتی ، کیفیت زندگی