حسن اصغر پور - استادیار گروه قرآن و حدیث دانشگاه شاهد، تهران، ایران
صادق زمانی دستگردی - دانش آموخته کارشناسی ارشد الهیات دانشگاه شاهد، تهران، ایران.

از طلیعه پیدایش تمدن اسلامی تا به امروز، همواره دین اسلام با دیگر ادیان، از جمله یهودیت در تعامل بوده است. تعامل دو تمدن اسلام و یهودی را می توان از زوایای گوناگون به بحث نهاد. بررسی نخستین پیوندهای دو تمدن اسلام و یهودیت در کانون شکل گیری دین اسلام (یعنی مکه و مدینه) در دهه های آغازین طلوع خورشید اسلام، از اهمیت بسزایی برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل نخستین دادوستدهای دو تمدن یادشده انجام شده است. یکی از نمودهای پیوند اسلام با یهودیت را می توان در پرسش های گوناگون و پیوسته یهودیان از شخص رسول خدا (ص) به عنوان رهبر تمدن اسلامی و بنیان گذار آخرین دین الهی پی گرفت. این پژوهش از نظر هدف، بنیادی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی است که با مطالعه اسنادی انجام شده است. نگاهی به فراوانی و محتوای پرسش های یهودیان از رسول خدا (ص) و نیز واکنش آنها به پاسخ های آن حضرت، از یک سو نمایانگر هدف یهودیان از طرح پرسش های آن ها بوده و از سوگیری دغدغه های آنان پرده برمی دارد و از سوی دیگر، الگوی تمدن ساز اسلام در نحوه رویارویی با پرسش های صاحبان دیگر ادیان را به دست می دهد. رفتار عملی رسول خدا (ص) در رویارویی با اهل کتاب که الگوی قرآنی تمدن ساز در تعامل حکیمانه با اهل کتاب به شمار می رود؛ مبتنی بر چهار رکن محوری است: ۱. تکیه بر باورهای مشترک (کلمه سواء) ۲ .جدال احسن ۳. حکمت ۴. موعظه حسنه.

تمدن اسلامی, یهود صدر اسلام, اسلام و یهودیت, پرسش های یهود, الگوی تمدن ساز