سیروس حیدری - استادیار حقوق خصوصی، دانشکده حقوق وعلوم سیاسی، دانشگاه شیراز

جوهره اصل بنیادین تناظر در «حق استماع شدن» یا لزوم تامین «اطلاع» و «امکان مناقشه» برای اصحاب دعوا خلاصه می­شود. بر مبنای این اصل، هر یک از اصحاب دعوا حق دارند ضمن برخورداری از امکان طرح ادعاها و دلایل خویش، از تمام عناصر مورد استناد طرف مقابل یا استنتاج شده توسط دادرس در زمان مناسب مطلع شده و در خصوص این عناصر امکان مناقشه داشته باشند. مفاد اجمالی اصل تناظر تحت عنوان حق استماع شدن از حوزه دادرسی مدنی به قلمرو دادرسی اداری رسوخ کرده و دامنه تاثیر آن در حال توسعه است. الزامات حداقلی ناشی از اصل تناظر در دادرسی دیوان عدالت اداری لحاظ گردیده و نظارت دیوان منجر به شناسایی این اصل در رسیدگی مراجع اختصاصی نیز شده است لیکن موقعیت اصل مزبور در نزد مراجع اخیر از استحکام کمتری برخوردار است. در قلمرو دادرسی دیوان نیز ابهاماتی در قانون وجود دارد که زمینه را برای نقض اصل تناظر فراهم می­نماید. النهایه، حق استماع شدن در فرایند اتخاذ تصمیمات اداری توسعه روزافزونی را در حقوق کشورهای پیشرفته تجربه می­کند اما هنوز نشانه­ای از شناسایی این حق در ایران ملاحظه نمی­گردد.

اصل تناظر, اصول دادرسی, حق استماع شدن, دادرسی اداری, دیوان عدالت اداری