ابوالقاسم کامکار روحانی - دانشکده مهندسی معدن و ژئوفیزیک ، دانشگاه صنعتی شاهرود

باطله های همراه با مواد معدنی با ارزش در سنگهای معدنی استخراج شده که در طی مراحل مختلف خردایش و پر عیار سازی جدا می گردند، معمولا در محلی کم و بیش نزدیک به معدن یا کارخانه فراروی انباشته می شوند. محلولهای نشتی حاصل از این باطله ها که دارای ترکیبات شیمیایی مختلفی می باشند. به عنوان یک منبع مهم آلودگی خاک و آب زیر زمینی محسوب می شوند. عوامل مختلف از جمله ریزطشهای جوی، سبب می شوند تا محلولهای آلوده بیشتری به زیر سطح زمین نفوذ کرده و در نتیجه آلودگی زیر زمینی، شدت و گسترش بیشتری یابد. درسالهای اخیر، روشهای ژئوفیزیکی خصوصا روش های الکتریکی به طور موفقیت آمیزی در بررسیهای زیست محیطی ناشی از باطله های معدنی، مورد استفاده قرار گرفته اند. سرعت بالا، کاهش قابل توجه هزینه ها و غیر تهاجمی بودن این روشها، از مهمترین مزایای آنهاست. با بررسیهای ژئوفیزیکی با اسفتاده از روشهای الکتریکی در محل انباشت باطله ها و یا در اطراف آنها می توان شدت، وسعت و گسترش آلودگیرا در زیر سطح زمین مشخص نمود. با بررسی ژئوالکتریکی محل به روش –پروفیل زنی، می توان گسترش یا محدودذه جانبی آلودگی زیر زمینی و با استفاده از روش سونداژرزنی می توان گسرتش عمقی و ضخامت آن را تعیین کرد. همچنین به کمک این روش می توان فصل مشترک منطقه آلوده را از غیر آلوده در زیر سطح زمین، مشخص کرد. در این مقاله، توانایی و کاربرد روشهای الکتریکی و به ویژه روش ژئوالکتریک ، در بررسی و حل بخشی از مسائل زیست محیطی ناشی از آلودگیهای حاصل از باطله های معدنی به همراه یک مثال موردی ارائه شده است.