تحلیلی بر شرایط توسعه و عملکرد اثربخش اقامتگاههای بومگردی در نواحی روستایی پیرامون تالاب زریوار شهرستان مریوان مبتنی بر رویکرد سیستمی مدیریت گردشگری

نواحی روستایی حوزه تالاب زریوار شهرستان مریوان استان کردستان، حوزه ای بکر و پرطرفدار برای گردشگری روستایی است. در سال های اخیر چندین اقامتگاه بوم گردی در آن احداث شده است. این پژوهش در چارچوب رویکرد سیستمی مدیریت توسعهای فعالیتهای گردشگری با هدف بررسی وضعیت موجود، شناخت شرایط و لوازم موثر بر عملکرد اثربخش و توسعه اقامتگاه بومگردی در حوزه تالاب زریوار انجام شده است. برآیند آن ارائه راهکارهای کاربردی متناسب با وضع موجود به منظور پایداری این کسب و کارها و اثربخشی و موفقیت عملکردی اقامتگاه بومگردی در منطقه موردمطالعه است. روش پژوهش کاربردی حاضر، توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر گردآوری دادهها با مطالعات اسنادی در بخش نظری و در بخش پیمایشی بر انجام مصاحبههای نیمهساختارمند، توزیع پرسشنامه و مشاهده مستقیم است. برای تحلیل وضع موجود با ماهیت کمی-کیفی از گروه دلفی (۲۸ نفر از تمامی ذینفعان و دستاندرکاران عرصه توسعه گردشگری و بوم گردی؛ انتخاب به شیوه هدفمند) بهره گرفته شده است. تجزیه و تحلیل دادهها (در بخش کیفی با تکنیک تئوری بنیادی و در بخش کمی برای تایید و تعمیمپذیری یافتههای کیفی با استفاده از آزمون تحلیل مسیر) نشان دهنده آن بود که ضعف برنامهریزی، سیاست گذاری و مدیریتی (در هر دو عرصه گردشگری و توسعه اقتصادی روستایی) با بار کلی ۸۴۲/۰ اثرگذارترین مولفه است و این موارد در مراتب بعدی قرار دارند: نامناسب بودن محیط کسب وکار منطقه، مدیریت امنیتی مرز، ضعف امکانات رفاهی، اقامتی و خدماتی، ضعف اطلاع‎رسانی، آموزش و تبلیغات، ناپایداری اکوسیستم تالاب، کمبود سرمایه، ضعف های اجتماعی-فرهنگی جامعه محلی، ضعف منظر، نما و معماری روستاهای حوزه تالاب، ضعف جاذبهها در بخش عرضه و نارسایی‎های مرتبط با نیازها و عملکرد گردشگران در بخش تقاضا. در بخش توسعه عمومی و سامان دهی نظام گردشگری منطقه، نارسایی ها و ضعفهای متعددی در قالب مولفههای مدیریت و سازمان دهی نهادی، اثربخشی اقتصادی، آموزش (اثرگذارترین مولفه با بار کلی ۶۰۳/۰)، بازاریابی و جذب تقاضا، مدیریت زیست محیطی، یادگیری و تخصص محوری، طراحی و معماری در برگیرنده سه بعد سیاست گذاری و برنامهریزی، توانمندسازی منابع انسانی (اثرگذارترین مقوله با بار کلی ۴۵۳/۰) و تجربهگرایی و خلاقیت محوری در بخش تخصصی و حوزه بومگردیها به عنوان عوامل و شرایط اثرگذار بر توسعه و اثربخشی اقامتگاه بومگردی و پایداری و ارزش افزایی آنها شناسایی شدند.

کلیدواژه ها:

اقامتگاه بومگردی ، نظام گردشگری ، نواحی روستایی تالاب زریوار