مهدی رضا سرافراز - دانشجوی دکترای روانشناسی بالینی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.
محجوبه پورابراهیمی - دانشجوی دکترای روانشناسی بالینی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

مقدمه: هدف از پژوهش حاضر اثر القای شرم و گناه بر عملکرد خودکنترلی در تکلیف بوده است.روش: پژوهش به روش نیمه آزمایشی و با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل اجرا شد. جامعه آماری، دانشجویان دختر و پسر مقطع کارشناسی بودند که در نیمسال اول  تحصیلی ۹۹-۱۳۹۸ در دانشگاه شیراز تحصیل می­کردند. نمونه شامل ۶۴ دانشجو (۲۶ پسر و ۳۸ دختر) بود که با استفاده از نمونه­گیری در دسترس و مبتنی بر هدف، و با توجه به معیارهای ورود و خروج از سه کلاس دانشگاه شیراز انتخاب شده و به مقیاس­های افسردگی، اضطراب و استرس (DASS)، خودکنترلی (تانگ­نی، ۲۰۰۴)، تمایل برای خودکنترلی (یوزیل و بامیستر، ۲۰۱۷) زیرمقیاس­های آمادگی برای شرم و آمادگی برای گناه مقیاس عاطفه خودآگاه-۳ (تانگ­نی، ۱۹۸۹) و پرسشنامه هیجان شرم و گناه پاسخ دادند. سپس شرکت­کنندگان سه کلاس در ۳ گروه القای شرم، القای گناه و کنترل، در معرض مداخله آزمایشی قرار گرفتند. در دو گروه آزمایش، از طریق یادآوری و نوشتن جزئی یک اشتباه شخصی، احساس شرم یا گناه القا شد و مجددا هیجان­های­شان از طریق پرسشنامه سنجش هیجان شرم و گناه اندازه­گیری شد. در نهایت، شرکت­کنندگان هر سه گروه، تکلیف پازل غیرقابل­حل را انجام دادند.نتایج: نتایج نشان داد که میزان خودکنترلی در شرکت­کنندگان گروه گناه بیشتر از گروه شرم و کنترل است، اما بین میزان خودکنترلی گروه شرم و گروه کنترل تفاوت معناداری وجود نداشت.بحث و نتیجه­گیری: بر طبق نتایج، هیجان­های خودآگاه گناه و شرم می­توانند خودکنترلی و در نتیجه سازگاری و پایداری افراد در موقعیت­های متعارض را تحت تاثیر قرار دهند.

خودکنترلی, شرم, گناه, هیجان خودآگاه