امید سلیمانی فر - اداره کل آموزش و پرورش خوزستان، اداره آموزش و پرورش ناحیه ۳ اهواز
فرزانه شعبانی - دانشگاه پیام نور، واحد گتوند
زهرا رضایی - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات خوزستان
نجمه نیکوبخت - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

مقدمه: تفکر انتقادی عنصری کلیدی در سلامت روان است. هدف این مطالعه بررسی رابطه گرایش به تفکر انتقادی، عزت نفس، ابراز وجود، اضطراب اجتماعی و نگرانی در قالب یک مدل علی بود. روش: مطالعه حاضر، طرحی توصیفی همبستگی از نوع تحلیل مسیر بود. جامعه آماری شامل تمامی دانشجویان دانشگاه پیام نور آبدانان بود. تعداد ۲۹۰ دانشجو  با روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب و نتایج با استفاده از روش همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر تفسیر شد. در این پژوهش از پرسشنامه گرایش تفکر انتقادی کالیفرنیا (۱۹۹۲)، مقیاس عزت نفس روزنبرگ (۱۹۶۵)، نسخه ی ساده مقیاس ابراز وجود راتوس (۱۹۸۴)، مقیاس فوبی اجتماعی (۲۰۰۰)، پرسشنامه نگرانی ایالت پنسیلوانیا (۱۹۹۰) استفاده شد. نتایج: گرایش به تفکر انتقادی به ترتیب با ضرایب ۰.۱۴-  و ۰.۱۱-  اثر کاهشی بر اضطراب اجتماعی  و نگرانی داشت، درحالیکه با عزت نفس (۰.۲۴) و ابراز وجود (۰.۲۱) اثر مثبتی نشان داد. همچنین، بین عزت نفس با اضطراب اجتماعی (۰.۲۹-) و نگرانی (۰.۳۰-) و بین ابراز وجود با  اضطراب اجتماعی (۰.۳۱-) و نگرانی (۰.۱۵-) رابطه منفی مشاهده شد. نتایج تحلیل مسیر حاکی از آن بود که گرایش به تفکر انتقادی به واسطه ی عزت نفس و ابراز وجود بر اضطراب اجتماعی (۰.۲۲-) و نگرانی (۰.۲۸-) اثر غیر مستقیم معنادار دارد.   بحث و نتیجه گیری: گرایش به تفکر انتقادی به دلیل تاثیر مثبتی که بر عزت نفس و ابراز وجود دارد، می تواند منجر به کاهش اضطراب و نگرانی شود. این مدل به طور بالقوه در چهارچوب روش درمان شناختی رفتاری  ، می تواند پیامدهای درمانی برای بیماران مبتلا به اختلالات روانی، از جمله افسردگی و اختلالات اضطرابی داشته باشد.

گرایش تفکر انتقادی, عزت نفس, ابراز وجود, اضطراب اجتماعی, نگرانی, مدل علی