بررسی سی غزل آغازین از غزل های بیدل دهلوی از دیدگاه دانش معانی (ایجاز)

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: ماهنامه سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، دوره: 16، شماره: 5
  • کد COI اختصاصی: JR_BAHAR-16-5_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 124
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

نصرت اله خاکیان

گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

نرگس محمدی بدر

گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

مرتضی حاجی مزدارانی

گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

زمینه و هدف: علم معانی یکی از دانش های ادبی و بلاغی است که روشهای ایراد کلام را به مقتضای حال و مقام مخاطب بیان می کند و سخنوران از منظر آن توانایی خود را در فن بلاغت سخن و ادای مقصود به مقتضای حال و مقام شنونده نشان می دهند. بیدل دهلوی بیگمان یکی از ستارگان آسمان ادب پارسی در سبک هندی است. یکی از جلوه های دانش معانی در غزل های بیدل، ایجاز است که تاکنون چنانکه باید به آن پرداخته نشده است؛ به همین خاطر پژوهش حاضر میکوشد سی غزل آغازین از بیدل را از منظر ایجاز بررسی نماید. روش مطالعه: روش این پژوهش توصیفی-تحلیلی است و داده های آن با استفاده از منابع کتابخانه ای جمع آوری شده است. جامعه موردمطالعه سی غزل (۳۳۸ بیت) از غزل های بیدل دهلوی به تصحیح اکبر بهداروند است که انتشارات نگاه آن را منتشر کرده است. یافته ها: یافته های پژوهش بیانگر این است که «ایجاز قصر» بیشترین بسامد و «حذف مضاف الیه» پایین ترین بسامد را در سی غزل آغازین بیدل دهلوی دارند. نتیجه گیری: بیدل برای ایجازآفرینی از صور خیال ازجمله تشبیه، تلمیح، استعاره، مجاز، تضاد، ایهام، و متناقض نما بسیار بجا بهره برده و بدین وسیله بر غنای سخن خود افزوده و ذهن مخاطب را به تکاپو انداخته است.

کلیدواژه ها

بیدل دهلوی، بررسی، بلاغت، ایجاز، غزل

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.