وقف و کارکرد مشارکت سیاسی در ایران معاصر؛ مطالعه ای از منظر نهادگرایی جدید
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: دو فصلنامه پژوهش سیاست نظری، دوره: 17، شماره: 32
- کد COI اختصاصی: JR_POLITIC-17-32_012
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 53
نویسندگان
دانشجوی دکتری جامعه شناسی، سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، ایران
دانشیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، ایران
دانشیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، ایران
استادیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، ایران
چکیده
وقف به عنوان عمل برخاسته از سنت تاریخی و دینی در جهان اسلام و ایران از دیربازمورد توجه دین باوران، خیرین، دولت مردان و بهره مندان عادی از هر قشر و گروه اجتماعی بوده و به لحاظ کارکردی به متابه سازمانی مرده نهاده سنتی و دین پایه، تاثیرات فراوانی بر ساختارهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی داشته و در عصر حاضر به واسطه مطرح شدن ایده دولت کوچک و جامعه مدنی بزرگ، این دست نهادها قابلیت مطرح شدن دوباره و بازبینی سازوکارهای درونی و کارکردهای بیرونی و نوین سازی کاربردی دارند. با چنین پیش زمینه ای واز منظر «نهاد گرایی نوین» می توان این پرسش کلیدی را مطرح ساخت که: وقف به متابه «تشکلی مردم نهاد»، «شریعت پایه» و «جامعه محور» چگونه بر مشارکت سیاسی تاثیر می گذارد؟ در پاسخ به این پرسش کلیدی می توان این فرضیه را مطرح کرد که وقف به مثابه سازمانی مردم نهاد و نوع دوستانه ، به صورت غیر مستقیم و غیرمحسوس با ورود به حوز ه اختیارات دولت در عرصه عدالت اجتماعی، با خیراندیشی برخاسته از دوگانه شریعت و انسان دوستی به بازتوزیع منابع ثروت و سرمایه اقدام میکند و مشارکت سیاسی را تسهیل می نماید . تشریح وجوه این سازوکار از مسیر بازخوانی مفهوم وقف ، پیشینه تاریخی آن و مطالعه آن، از منظر روش نهادگرایی نوین امکان پذیر است. این پژوهش با بهره - گیری از روش کیفی- تفهمی تلاش دارد به بازنمایی این حو زه مغفول کمک نماید. یافته های این پژوهش نشان می دهد که وقف به سه شیو ه «مشارکت اجتماعی» از طریق تمرکز بر کمک های بهداشتی- درمانی، «مشارکت اقتصادی» از طریق اعطای اعانات و ارائهخدمات رفاهی و نیز «مشارکت سیاسی» از طریق کارکردهای فرهنگی- آموزشی به ویژه به گروه های نیازمند و اقشار محروم جامعه به روند حکمرانی کمک می کند و این استعداد را دارد تا در خدمت مدلی از حاکمیت کارآمد و جامعه محور درآید.کلیدواژه ها
وقف ، نهادگرایی نوین ، مشارکت سیاسی ، سازمان های مردم نهاد و جامعه مدنیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.