محمدرضا رحیم زاده - استادیار گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر، تهران، ایران
زهرا آل بویه - دانشجوی دکتری معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب، تهران، ایران

جریان اصلی سیر تحولاتی که سکناگزیدن انسان معاصر را هدایت می کند و شکل می دهد، موضوع نگرانی و نقد گروه هایی بسیار متنوع از اندیشمندان بوده است. نظریه پردازان بسیاری دربازاندیشی مفاهیم ناظر بر سکناگزیدن بسیار تلاش کرده اند و چش ماندازهای تاز های گشوده اند. سعادت و خوشبختی راستین انسان در کانون توجه همه ادیان در همه سنت هاست. با این پیش فرض به نظر م یرسد که تلاشی از این منظر بتواند روشنگر اموری باشد که در نگاه جاری به معماری کم اهمیت تلقی شده یا فراموش شده است. هدف از این پژوهش این است که با رجوع به متون دینی دریابد از این منظر اصول و معیارهای نگاه به بدن و ظرف زندگی انسان چیست و چه نسبتی بین انسان و ظرف سکنای او برقرار است. روش تحقیق این پژوهش تطبیقی و با رویکرد تفسیرگرا است و منابع آن متون دین های زرتشتی و مسیحیت و اسلام و برخی تفسیرهای آ نهاست.در بخش نخست مقاله رابطه وجودی انسان و ظرف سکنای او در متن تفکر مبتنی بر دی نهای مذکور بررسی شده است و در بخش دوم مقاله به بررسی تطبیقی تفاو تها و اشتراکات اساسی آن سه پرداخته شده است.یافته های پژوهش نشان می دهد که ادیان بررسی شده، به رغم تفاوت مقولات و اصطلاحات در نگاه به انسان و مراتب و مقیاس های سکناگزیدن او، در یک امر اشتراک دارند و آن اینکه تمایز بنیادین و ماهوی ای میان شهر و خانه و کالبد انسان قائل نیستند، هما نگونه که برای نفس انسان، اهالی خانه و اهالی شهر چنین تمایزی قائل نیستند و اصول واحدی را حاکم بر هر سه می دانند. از منظر هر سه دین، جهانی که انسان در آن سکنا می گزیند، بدن، خانه، و شهر، کلی واحد است که علاوه بر ساحت مادی یا زمینی، از یک ساحت فرامادی یا آسمانی تشکیل شده است. اما نگاه حاصل از تفکر مدرن، با غلبه تخصص گرایی و گسترش آن، دیدگاه و رویکرد تازه ای در فهم و مواجهه با انسان و سکناگزینی او در پیش نهاده است که دقیق ولی در قیاس با آنچه از تفکر دینی در ادیان بررسی شده حاصل می شود، از جهت مراتب محدود، از نظر اولویت ها متفاوت، و از نظر مقیاس ها نامنسجم است.

انسان، ظرف سکنا گزیدن، خانه، شهر، متون دینی