دانش سنتی جنگل نشینان زاگرس در ارتباط با ارزش های دارویی گیاهان چوبی و علفی (پژوهش موردی: جنگل-های خرم آباد، استان لرستان)
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: فصلنامه پژوهش و توسعه جنگل، دوره: 7، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_JFRD-7-3_008
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 81
نویسندگان
عضو هیئت علمی، بخش تحقیقات جنگل، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
دانشجوی دکتری جنگلداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
دانشیار، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
چکیده
ارتباط انسان با جنگل از آغاز خلقت منجر به شکل گیری دانش سنتی شده که به طور عمده در راستای رفع نیازهای انسان بوده است. گیاهمردمنگاری به بررسی دانشهای سنتی مرتبط با گیاهان در جوامع محلی پرداخته و یکی از شاخه های مهم آن مربوط به ارزش های دارویی گیاهان است. باتوجه به وجود جوامع محلی مختلف در جنگل های زاگرس و تنوع دانشهای سنتی در این منطقه و همچنین کمبود اطلاعات موجود در این زمینه، در پژوهش پیشرو سعی شد دانش سنتی مرتبط با ارزش های دارویی گیاهان در سامان عرفی چنارکل شهرستان خرمآباد بررسی شود. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از روش نمونهگیری گلوله برفی، استفاده از مطلعین کلیدی و انتخاب هدفمند جمع آوری شد. براساس نتایج، ۴۴ گونه چوبی و علفی دارویی و خوراکی (بهطور عمده میوه درختان و درختچهها) در منطقه شناسایی و دانش سنتی مربوط به آنها بهویژه کاربرد محلی و شیوه مصرف ثبت شد. در بین اندامهای گیاهی مورد استفاده، میوه و برگ به ترتیب با ۲۷ و ۵/۲۳ درصد بیشترین سهم را داشتند. ۲۰ گونه فقط استفاده خوراکی داشتند، در حالی که گیاهانی که فقط مصرف دارویی داشتند، نه گونه بودند. ۲۴ گونه (۵/۵۴ درصد) به صورت خام استفاده می شدند که عمده آنها یا میوه های خوراکی جنگلی مانند بنه و خینجوک بودند و یا مانند آب تره و پرسیاوش به صورت سبزی کاربرد داشتند. نتایج این پژوهش تایید کرد که جوامع محلی به خوبی با ارزش دارویی و خوراکی گیاهان بومی منطقه آشنا هستند، منتهی تلفیق دانش سنتی غنی روستائیان و عشایر با مبانی حفظ و پایداری اکوسیستم موضوعی است که باید مورد توجه جدی قرار گیرد.کلیدواژه ها
ارزش خوراکی, جامعه محلی, جنگل های زاگرس, خاصیت دارویی, گیاه مردم نگاریاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.