Fatemeh Dargahian - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات بیابان موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور ،سازمان تحقیقات ،آموزش و ترویج کشاورزی ، تهران، ایران.
Mehdi Pourhashemi - عضو هیئت علمی، بخش تحقیقات جنگل، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

یکی از فرض­های مطرح­شده درباره پدیده زوال جنگل، تغییر شاخص­های اقلیمی است. در این پژوهش، به­منظور آشکارسازی رخداد تغییر اقلیم در جنگل­های زاگرس مرکزی (استان چهارمحال و بختیاری) از شاخص­های دمایی سرد آشکارکننده تغییر اقلیم استفاده شد. داده­های اقلیمی روزانه شامل بارش، دمای بیشینه و دمای کمینه برای دوره آماری ۱۳۶۹-۱۳۹۸ در نزدیک­ترین ایستگاه­های سینوپتیک به سایت­های پایش زوال چیگو، قلعه­سماع، رحیم­آباد و گل­سفید استخراج شدند. پیش از محاسبه شاخص­ها، داده­های ورودی روزانه از نظر کیفیت و همگن­بودن بررسی شده و به فرمت مورد نظر برای ورود به نرم­افزار ClimPACT آماده شد. از بین شاخص­های استاندارد جهانی آشکارکننده رخداد تغییر اقلیم شاخص­های دمایی سرد، دو روز و دو شب متوالی سرد، تعداد روزهای همراه با یخبندان، تعداد روزهای یخی، درصد فراوانی شب­های سرد، درصد فراوانی روزهای سرد، دوره سرد دوروزه و دوره سرد شش­روزه استخراج و تحلیل شدند. تمام شاخص­های سرد آشکارکننده تغییر اقلیم روند کاهشی و معنی داری را نشان دادند و بیشترین کاهش را در دهه آخر به­ویژه سال­های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ تجربه کردند. درصد کاهش شاخص­های دمایی سرد شبانه بیشتر از شاخص­های دمایی سرد روزانه بود. برخی از شاخص­ها در تمام سایت­های پایش زوال به­ویژه در دهه اخیر به­شدت کم و تاحدودی محو شدند و با توجه به تدوام افزایش دما در آینده احتمالا تکرارناپذیر خواهند بود. آگاهی و شناخت رخداد تغییر اقلیم در اکوسیستم جنگلی زاگرس براساس شاخص­های استاندارد جهانی آشکارکننده رخداد تغییر اقلیم می­تواند به مدیریت حفظ و احیا جنگل از طریق روش­های سازگاری با تغییر اقلیم کمک کند.

حفظ و احیا جنگل, زوال جنگل, سازگاری اقلیمی, ClimPACT