تاثیر تنش خشکی بر برخی خصوصیات مورفولوژیکی، فیتوشیمیایی و بیوشیمیایی گیاه دارویی شیرتیغک وحشی (,Sonchus arvensis L)
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی، دوره: 15، شماره: 47
- کد COI اختصاصی: JR_JCB-15-47_005
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 591
نویسندگان
Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture, Urmia University, Urmia, Iran
Department of Plant Production and Genetics, Urmia University, Urmia, Iran
چکیده
چکیده مبسوط مقدمه و هدف: شیرتیغک (Sonchus arvensis L.) گیاهی با پتانسیل بالای دارویی و تغذیه ای است که خواص دارویی این گیاه به دلیل وجود ترکیبات فیتوشیمیایی مهم به ویژه فنول ها و فلاونوئیدها می باشد. خشکی یک تنش غیر زیستی مهم بوده و محدود کننده ترین عامل برای رشد و تولید گیاهان است. گیاه شیرتیغک دارای متابولیت های ثانویه ی ارزشمندی می باشد، بنابراین درک پاسخ های فیزیولوژیکی این گیاه در واکنش به تنش خشکی ضروری است. هدف از این تحقیق، مطالعه تاثیر تنش خشکی بر خصوصیات مورفولوژیکی و برخی پارامترهای فیتوشیمیایی و بیوشیمیایی گیاه دارویی شیر تیغک وحشی است. مواد و روش ها: به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر خصوصیات مورفولوژیکی، فیتوشیمیایی و بیوشیمیایی گیاه شیرتیغک وحشی، یک آزمایش گلدانی به صورت طرح کاملا تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای تنش خشکی شامل چهار سطح %۱۰۰ (بدون تنش)، %۷۵، %۵۰ و %۲۵ ظرفیت زراعی بود. صفات مورفولوژیکی مطالعه شده شامل مولفه های رشدی مانند وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن تر و خشک ریشه، ارتفاع گیاه و طول ریشه بود. همچنین صفات فیتوشیمیایی شامل رنگیزه های فتوسنتزی، محتوای نسبی آب، فنول کل، فلاونوئید کل، ظرفیت آنتی اکسیدانی با دو روش DPPH و FRAP، پرولین و قند محلول و همچنین صفات بیوشیمیایی مانند فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی کاتالاز، سوپر اکسید دیسموتاز، گلوتاتیون پراکسیدار، آسکوربات پراکسیداز و پروتئین کل در برگ های میانی و پایینی اندازه گیری شد. یافته ها: نتایج نشان داد که تنش خشکی تاثیر معنیداری بر مولفههای رشدی، محتوی نسبی آب برگ، پرولین، قند محلول، کلروفیل a و b و کلروفیل کل، کارتنوئید، فنول کل، فلاونوئید کل، فعالیت آنتیاکسیدانی کاتالاز، سوپر اکسید دیسموتاز، آسکوربات پراکسیداز، گایاکول پراکسیداز و مهار فعالیت رادیکالDPPH و قدرت احیاء کنندگی آهن (FRAP) دارد. با کاهش مقدار آب خاک، ارتفاع بوته، وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، محتوای نسبی آب، کلروفیل a و کلروفیل کل کاهش و در مقابل میزان طول ریشه، کلروفیل b، کارتنوئید، پرولین، قند محلول، پروتئین کل، فنول و فلاونوئید کل، آنزیم های آنتی اکسیدانی، مهار فعالیت رادیکالDPPH و قدرت احیاء کنندگی آهن (FRAP) افزایش یافت. همچنین برخی صفات در برگ میانی و پایینی مورد بررسی قرار گرفتند که از نظر صفات فوق بین برگ میانی و پایینی اختلاف وجود داشت و برگ های میانی حاوی میزان بیشتری از صفات مورد بررسی بودند. نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش صفات مورفولوژیکی به جز طول ریشه شد. همچنین میزان بیشتری از صفات فیتوشیمیایی در برگ های میانی نسبت به برگ های پایینی مشاهده شد. بطور کلی تنش خشکی باعث افزایش صفات بیوشیمیایی و همچنین افزایش در صفات فیتو شیمیایی به جز محتوای نسبی آب، کلروفیل a و کلروفیل کل شد.کلیدواژه ها
Antioxidant activity, Drought stress, Lower and middle leaves, Secondary metabolites, Sonchus arvensis L., برگ میانی و پایینی, تنش خشکی, شیرتیغک, فعالیت آنتی اکسیدانی, متابولیت های ثانویهاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.