چیمن فتحی - student of persian language and literature, university of Mohaghegh Ardabili
رامین محرمی - associate professor of persian language and literature, university of Mohaghegh Ardabili
بیژن ظهیری - , associate professor of persian language and literature, University of Mohaghegh Ardabili
شهریار گیتی - assistant professor of arabic language and literature, university of Mohaghegh Ardabili

باوجود هماهنگی و همسانی شاهنامه­ی فردوسی با آنچه هگل در درس­گفتارهای زیبایی شناسی درباره ویژگی­های حماسه اصیل برمی­شمارد، وی شاهنامه را حماسه­ای غیرمنسجم و فاقد مرکز عملکردی مستقل می­خواند که نمی­توان به آن عنوان حماسه واقعی را داد. او حماسه اصیل را جلوه تمامیت جهان یک قوم می­داند که حاصل تعین­یابی و تظاهر انسانی اسطوره­های نامنسجم و نابسامان پیشین، یعنی ایدئال ­شدگی طبیعت به وسیله روح است. بنابراین شعر حماسی اصیل را، به مثابه نخستین مرحله خودآگاهی روح مطلق، می­توان هنر ناب (مطلق) تلقی کرد که با ایجاد نوعی خودآگاهی جمعی در اجتماع تاریخی، از بالاترین درجه هم نوایی ذهن و عین برخوردار است. زیبایی ­شناسی شاهنامه­ی فردوسی هم بر تحقق عینی محتوای اساطیری آن، یعنی «ستیزگی و آمیزگی نیروهای متضاد هستی»، از رهگذار گرایش­های اجتماعی، سیاسی و اخلاقی و به تعبیر دیگر بر تظاهر یگانگی اندام­وار دوگانه­ها استوار است. در این مقاله، نخست با استفاده از دیدگاه­ خود هگل درباره حماسه اصیل و نیز با بهره­ گیری از یافته­های پژوهش­های دیگران، به نظرات او درباره شاهنامه پاسخ داده شده است؛ سپس با تکیه بر مقولاتی خاص از «فلسفه روح» هگلی، ازجمله خانواده، نظام نیازها و کشور یا دولت، در مقوله اخلاق اجتماعی، به شیوه تحلیل تطبیقی، سرشت زیبایی شناختی شاهنامه در خلال تمامیت حماسی، در مولفه­های برون­همسری، تضاد و تمامیت در جهان پهلوان شاهنامه، بن مایه های واگشتی و کلیت در طبقات چندگانه اجتماعی نشان داده شده؛ و بدین ­ترتیب، با تطبیق عناصر تمامیت­­­بخش حماسی در شاهنامه بر اصلی ترین شاخصه­­­­­های حماسه اصیل هگلی، بیان شده است که شاهنامه­ی فردوسی نیز، همچون بعضی از بزرگ­ترین حماسه­های اصیل جهان، با برخورداری از شاخص­ترین ویژگی های حماسه اصیل برخلاف دیدگاه هگل حماسه­ای اصیل است و ضمن دربرداشتن قدرت انتقال فهم مشترک دینی و اخلاقی از جهان، هنری جهان­شمول و ماندگار شمرده می شود.

Aesthetics of Ferdowsi's Shahnameh, Hegelian philosophy of art, subjectivity and e objectivity, unity., زیبایی شناسی شاهنامه, فلسفه ی هنر هگل, عین و ذهن, یگانگی.